Drukke dagen in Parijs

Ongetwijfeld zal bij sommigen - wellicht ook in reacties die hieronder zullen verschijnen - het woord ‘snoepreisje’ opborrelen maar als ik echt een fijn weekeinde in de lichtstad – en neen, ik bedoel niet Gent - wil beleven, neem ik vrouw en kind toch liever mee.

Hier werken we een stevig programma af waarbij ik tussenkwam in twee multilaterale bijeenkomsten. Het eerste betrof een round table – zoals men dat in de vaktermen placht te noemen – over strategische soevereiniteit in een gefragmenteerde wereld.

De andere ‘round table’ – een zeer uitgebreide in dit geval - handelde over desinformatie, fakenews en de robuustheid van onze democratieën. De opkomst van Artificiële Intelligentie maakt deze uitdaging nog groter. Wat kunnen we nog geloven, wat niet? Onze ogen zijn in elk geval geen betrouwbare gids meer. Moeten we dan maar alles gewoon wantrouwen?

De vergadering, geleid door de Franse minister van buitenlandse zaken Jean-Noël Barrot, was het zeker eens over de risico’s. In mijn tussenkomst waarschuwde ik er toch voor om bescheiden te blijven en niet te evolueren naar een situatie waarin overheden gaan bepalen wat juist is en wat fout. Het medicijn mag niet even erg - of erger - worden dan de kwaal. Nogal wat collega’s zagen een stevige rol voor de overheid weggelegd in de beteugeling van sociale media; het nieuwe strijdtoneel der ideeën. Opletten geblazen dus; zowel voor de dreiging als voor de gekozen remedie.

Vaak boeiender bij dit soort fora zijn de bilaterale contacten in de marge en daar organiseerden we een stevig ‘zijprogramma’.

Gisteren voerde ik gesprekken met de gewezen Israëlische premier Ehud Olmert, die de wereld rondreist om de banden tussen Israëlische burgers en politici en hun Palestijnse tegenhangers te bevorderen. Hij blijft een promotor van en sterke gelover in de tweestatenoplossing. Zijn boodschap: wees kritisch op de Israëlische regering - hij is een criticus van premier Netanyahu - maar snij de banden met de Israëlische samenleving niet door. Een onderscheid dat in het publieke debat in Europa al te vaak niet gemaakt wordt.

Onlangs volgde ik als waarnemer de verkiezingen in Moldavië en vandaar dat mijn gesprek met president Maia Sandu een aparte dimensie kreeg. Haar partij, die uitdrukkelijk de Eurooese kaart trekt, won die verkiezingen. Mevrouw Sandu oogt frêle maar straalt eens ze aan het woord komt een grote kracht uit. Ze staat voor een enorme uitdaging daar aan de grens met Oekraïne en met de hete Russische adem in de nek maar wekt de indruk die vastberaden aan te gaan. Mijn anekdote over de vastberadenheid waarmee de Moldavische bijzitters elke stem scrupuleus behandelden en meningsverschillen uitvoerig en met de nodige decibels voerden in het laatste stembureau dat we bezochten, leverde me een minzame glimlach op.

Met de omkadering die je verwacht bij een Franse president maakte Emmanuel Macron in de namiddag zijn opwachting op een vergadering over informatie en onafhankelijke pers waar hij zijn kijk gaf op de kwestie die ik hierboven al aanraakte.

Tenslotte stond het bilaterale gesprek met de Armeense premier Nikol Pasjinjan op de agenda. Hij sloot onlangs een vredesakkoord met Azerbeidzjan en rondde daarmee een opmerkelijke bocht in het buitenlands beleid af. Traditioneel is Armenië een bondgenoot van Rusland maar tijdens de oorlog met Azerbeidzjan in 2022 bleek het land niet te kunnen rekenen op de klassieke Russische steun.

Premier Pasjinjan koos vervolgens voor het pad van gesprek met het buurland dat ook Nagorno-Karabach weer had aangehecht, volgens hem om het voortbestaan van een onafhankelijk Armenië te verzekeren. Ook hij kijkt nu nadrukkelijker naar het westen. Uiteraard stoot die keuze bij tegenstanders op weerstand dus staat hij voor veel overtuigingswerk, ook bij de ruime diaspora (in ons land wonen bijvoorbeeld zo’n 30.000 Armeniërs). Armenië trekt onder Pasjinjan duidelijk de kaart van de ‘realpolitik’ en heeft met de eerste minister een sterke pleitbezorger van deze strategie in huis.

Vanochtend sprak ik voor het officiële programma weer van start ging met de Kosovaarse premier Alvin Kurti. Zijn land wordt erkend door 120 staten maar niet door bijvoorbeeld Spanje. Hij staat onder zware druk van Servië dat Kosovo als onderdeel van het eigen land beschouwd. De directe militaire dreiging is er gaan liggen maar de situatie oogt er vandaag toch eerder een van gewapende vrede.

De rode draad tussen de persoonlijke ontmoetingen met Maia Sandu, Nikol Pashinjan en Alvin Kurti is duidelijk: angst voor de Russische beer. Zij grenzen aan de Russische invloedssfeer en lagen in het oude oostblok, voor Moldavië en Armenië zelfs als deel van de USSR. De inval van president Poetin in Oekraïne deed de grond onder hun voeten daveren.

Hun uitdagingen leken ooit een ver-van-ons-bed-zaak maar die illusie hebben we intussen wel opgeborgen. Vandaar dat directe contacten met het hoogste politieke niveau van die landen van groot belang. Naast een aantal meer concrete dossiers die we aanraakten helpt het aanhoren van hun visie op de zaken om de wereld beter te begrijpen. Het kan maar helpen om de job hier beter uit te oefenen.

Een ander belangrijk onderdeel van mijn verantwoordelijkheid bestaat er in u op de hoogte te houden. Bij deze.

Facebook, 30 oktober 2025