Overleeft overlever ‘Bibi’ Netanyahu?

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu trok  begin december de stekker uit zijn regering door twee van zijn ministers te ontslaan. De val van het kabinet kwam niet onverwacht. Het rommelde al veel langer in zijn partij, Likud, en in de regering. Over zaken als de begroting voor 2015, vredesonderhandelingen met Palestina en het wetsvoorstel om Israël te veranderen van ‘democratic nation state’ naar ‘Jewish nation state’ waren de meningen zeer verdeeld. Vooral de linkerflank van de partij kon zich niet langer vinden in de richting die Netanyahu op wilde gaan en dus trekken de Israëlis op 17 maart opnieuw naar de stembus voor de verkiezing van een nieuw parlement. Netanyahu, door de Israëli's vaak semi-liefkozend Bibi genoemd, gaat voor een vierde ambtstermijn, iets wat enkel Ben-Gurion zelf hem voordeed. Voorwaarde is natuurlijk dat hij zonder kleerscheuren uit de campagne komt. Dat wordt geen gemakkelijke opgave, de oppositie voelt aan dat de bevolking tekenen geeft van Bibi-moeheid en maakt daar handig gebruik van. Zo zijn de uitgaves van Netanyahu en zijn echtgenote uitgespit tijdens de voorbije ambtstermijn. Hieruit bleek dat de Eerste Familie van Israël ongeveer een half miljoen euro belastingsgeld aan alcohol heeft uitgegeven. Bibi ligt onder vuur en zijn competentie wordt langs alle kanten in vraag gesteld.

Dat neemt niet weg dat het conflict met Palestina opnieuw een belangrijk onderwerp zal zijn tijdens deze verkiezingen en voor veel jonge Israëli’s bieden de linkse partijen hiervoor veel frissere ideeën.

Bij de campagnevoorstelling van Likud hamerde Netanyahu erop dat, net als in al zijn vorige campagnes, de veiligheidskwestie topprioriteit is. Het stoort veel (jonge) Israëli's dat dit een veel prominenter thema is dan economie. De Israëlische groei vertraagt sinds 2009 aan snel tempo en het leven in Israël wordt steeds duurder. De visie van Netanyahu op de veiligheidskwestie is voor velen ook oud nieuws. De eerste minister bleek te vaak onwillend (of onkundig?) naar het zoeken van een oplossing voor het conflict met Palestina.

Over dit conflict blijft Netanyahu harde taal gebruiken. Hij noemt de diplomatieke oplossingen die linkse partijen voorstellen “niet alleen zwak, maar een toegeving”. Zelf geraakte de premier de afgelopen jaren niet verder dan crisismanagement en het uitstellen van een oplossing. De relaties met best friend forever Amerika staan op een laag pitje en het imago van Israël staat ook elders in de wereld zwaar onder druk. Dit werd voor Bibi pijnlijk duidelijk toen hem werd gevraagd afwezig te blijven op de herdenkingsmars in Parijs naar aanleiding van de aanslagen op Charlie Hebdo. Hij kwam toch en de bus met regeringsleiders vertrok, letterlijk, zonder hem.

Daarom zoekt Netanyahu een middenweg in zijn campagne: zijn stokpaardje is het thema van de veiligheidskwestie maar hij vindt steeds minder steun in zijn houding ten opzichte van Palestina. Daarom zocht, en vond hij een nieuwe veiligheidsdreiging: de terreur van IS en het gevaar van Iran.

Dat neemt niet weg dat het conflict met Palestina opnieuw een belangrijk onderwerp zal zijn tijdens deze verkiezingen en voor veel jonge Israëli's bieden de linkse partijen hiervoor veel frissere ideeën.

Links voelt dan ook dat een overwinning zeker tot de mogelijkheden behoort en heeft zich verenigd. De twee grootste linkse partijen Labor en Hatnua kondigden een gemeenschappelijke lijst aan: Zionist Union. Bij winst wordt de post van eerste minister verdeeld tussen de twee leiders van de partijen. Isaac Herzog van Labor (momenteel oppositieleider) en Tzipi Livni, recent ontslagen door Netanyahu als minister van justitie,  mogen dan elk twee jaar premier zijn. De samenwerking tussen deze twee partijen maakt van hen een zeer geduchte tegenstander voor Likud.

De publieke opinie blijkt open te staan voor deze optie. Volgens opiniepeilingen zou Herzog Netanhayu qua populariteit aan het inlopen zijn. Zelfs conservatieve kiezers geven aan dat ze een regering met Herzog aan het hoofd zien zitten. Het grootste deel van de kiezers zegt evenwel dat het hen niet zoveel uitmaakt wie de nieuwe premier wordt “zolang het maar niet Netanyahu is”. Bibi-moeheid dus.

Als zelfs conservatieve kiezers, normaal gezien trouw aan Netanyahu en diens Likud, zouden kiezen voor iemand anders vormt dat een echt probleem. De ene helft vindt dat de premier teveel focust op het religieus nationalisme en de andere helft vindt hem te soft. Andere rechtse partijen profiteren van deze verdeeldheid.

Zo heeft uiterst recht zich verenigd rond één partij: de Jewish Home. Die partij is van oudsher geliefd bij de kolonisten in de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever maar de afgelopen jaren wint ze ook  aan populariteit bij de rest van de bevolking. De leider van de partij, Naftali Bennett, hoopt minister van defensie te worden.

Netanyahu mag zeker nog niet afgeschreven worden. Geen enkele partij heeft in Israël ooit een regering kunnen vormen zonder coalitiepartners en Likud blijft in de peilingen de grootste partij. Netanyahu zal uiteindelijk wellicht toch de meest geschikte man blijken om een coalitie te vormen, zeker omdat links en rechtser dan rechts zich nooit zullen kunnen verzoenen over Palestina. Hij heeft het al eerder gedaan, de verkiezingen verliezen en uiteindelijk toch de coalitie leiden. Bibi staat eigenlijk vooral zichzelf in de weg.

Els Van Doesburg

Hier geplaatst op 11 februari 2015.

Foto: Benjamin Netanyahu, foto gevonden op internet

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.