"Te vaak voelen politici zich uit trots verplicht om nieuwe wetten te maken."

De Kamer was onlangs het decor voor een zeer levendig debat over zogenaamde geheime akkoorden over de meerwaardebelasting op aandelen. Denkt u dat deze legislatuur levendiger zal zijn dan onder Vivaldi?

"Dat hoop ik. Met persoonlijkheden in de meerderheid als Georges-Louis Bouchez, een sterke oppositie met Paul Magnette, Alexia Bertrand en Raoul Hedebouw, en markante politieke figuren zoals Bart De Wever, Jan Jambon of Theo Francken in de regering, is het duidelijk dat we levendige debatten zullen hebben.”

“Wat betreft de kwestie van de 'geheime akkoorden': we dienen twee zaken te onderscheiden. Bij de vorming van een regering is het normaal dat onderhandelingen vertrouwelijk blijven. Geen enkele coalitie kan tot stand komen als elk detail van de gesprekken onmiddellijk wordt onthuld. Maar zodra we bij de uitvoering komen wordt alles tot in detail in de volle transparantie in de Kamer besproken. Het parlement is in essentie een open debatruimte, waar beslissingen voor de burgers worden besproken. Het is de meest transparante plek van ons democratisch systeem. In tegenstelling tot ministerraden of de raden van bestuur van grote bedrijven is bijna alles wat hier gebeurt toegankelijk voor het publiek, zowel live als te herbekijken.”

Over transparantie gesproken: de website van het parlement is nogal verouderd. Bent u van plan deze te verbeteren?

"Absoluut. De toegang tot parlementaire informatie moet eenvoudiger en directer. Het is onaanvaardbaar dat burgers moeite hebben om debatten te volgen of documenten terug te vinden. We hebben al geprobeerd verbeteringen door te voeren, maar sommige projecten zijn mislukt. Het moderniseren van een complexe site die alle wetten, verslagen en plenaire zittingen bevat, is een enorme klus. Daarom lanceren we een nieuwe interface waarmee het gemakkelijker wordt om videostreams te volgen."

Zou een mobiele applicatie mogelijk zijn?

"Waarom niet?"

Wat zijn uw plannen met de Kamer?

"Een van mijn projecten is het verbeteren van de efficiëntie van het parlement. Een eerste stap werd gezet vóór de komst van de Arizona-regering met de fusie van de administratieve diensten van de Kamer en de Senaat, om de kosten en werking te rationaliseren. We moeten belastinggeld verantwoord beheren. Daarom heeft het parlement op mijn initiatief ook een wetsvoorstel aangenomen om de partijfinanciering met 5,32% te verlagen.”

“Het is mijn vaste overtuiging dat we al een uiterst uitgebreid wetgevend corpus hebben. Te vaak voelen politici zich uit trots verplicht om nieuwe wetten te maken om de indruk te wekken dat ze handelen, terwijl onze prioriteit zou moeten zijn om de uitvoerende macht beter te controleren en te waken over de correcte toepassing van bestaande wetten.”

Premier Bart De Wever heeft zich uitgesproken voor een alcoholverbod in de koffiekamer van de Kamer. Bent u het daarmee eens?

"Laten we duidelijk zijn: dit onderwerp is anekdotisch. Er wordt de indruk gewekt dat parlementsleden voortdurend drinken, wat totaal niet waar is. Tijdens het recente parlementaire debat van 40 uur, dat bijzonder intens was, heeft niemand in beschonken toestand het woord genomen. Als iemand een alcoholprobleem heeft, zal je dat niet oplossen door alcohol in de koffiekamer te verbieden. Hij of zij zal elders gaan drinken. Dit is geen prioriteit voor mij."

In Frankrijk ging een journaliste naar de Assemblée Nationale om ministers een drugstest te laten ondergaan. Dat veroorzaakte veel debat. Is dit bij ons denkbaar?

"Mij zullen ze er niet mee liggen hebben maar het is theater. Wordt dit in andere beroepen gedaan? Gebeurt dit bij jullie op de redactie? Natuurlijk, wat bij wet verboden is, geldt evenzeer voor een politicus. Maar drugstesten installeren bij de ingang van het parlement? Dat lijkt mij meer iets voor een op sensatie belust tv-programma.”

Vindt u de dresscode in het parlement belangrijk?

"Ik ga in elk geval geen strikte regels opleggen. Toch denk ik dat het parlement een zekere waardigheid en een minimum aan decorum moet behouden. In de vorige eeuw droegen alle parlementsleden een pak en das. Vandaag is de stijl geëvolueerd. Dat weerspiegelt de veranderingen in de samenleving. Sommige verkozenen kleden zich informeler. Persoonlijk geef ik de voorkeur aan een zekere plechtigheid, maar ik zal geen strikte regel opleggen."

Hoe voorkomt u als voorzitter dat het parlement niet slechts een stempelmachine voor de regering wordt?

"Mijn belangrijkste taak is het verzekeren van het vlotte verloop van de plenaire vergaderingen en het respecteren van het democratisch evenwicht. Ik zal ervoor zorgen dat de oppositie voldoende ruimte krijgt om haar fundamentele controlerende rol uit te oefenen. Wat de meerderheid betreft, laten we ons geen illusies maken. Er zal nooit een meerderheid zijn als die elke week verdeeld raakt. Het regeerakkoord telt 200 pagina’s. Om het uit te voeren, moet er een zekere loyaliteit zijn. Dat stoort mij niet. Buiten het coalitieakkoord hoop ik echter dat er enige speelruimte zal zijn."

De N-VA pleit voor het confederalisme. Is het niet tegenstrijdig om zowel een belangrijk lid van die partij als voorzitter van een federale instelling te zijn?

"Nee, helemaal niet. Alle bevoegdheden die onder het federale parlement vallen, betreffen domeinen waarin meer dan 60% van de betrokkenen Vlamingen zijn. Als ik me interesseer voor hoe Vlamingen toegang hebben tot justitie, hun pensioenstelsel of de arbeidsmarkt, dan valt dat grotendeels onder het federale niveau. Defensie, bijvoorbeeld, is een volledig federale bevoegdheid. Als N-VA de belangen van de Vlamingen wil verdedigen, dan moeten we dat op alle betrokken niveaus doen.”

U spreekt vaak over de hubris van politici, hun trots. Waarom is dat een probleem?

"Hubris is een essentieel begrip om bepaalde ontsporingen in de politiek te begrijpen. Het is de neiging van politici om voortdurend in te grijpen, nieuwe wetten te maken en steeds meer te reguleren. Vaak voelt een politicus zich verplicht om te handelen, zelfs wanneer er geen werkelijke noodzaak is. Er heerst de overtuiging dat 'als er een probleem is, de politiek het moet oplossen'. Dat is een vergissing."

"Voordat een verkozene wetgeving opstelt, zou hij zich vier essentiële vragen moeten stellen:

1. Is er echt een probleem? Veel wetten ontstaan uit schijnproblemen of tijdelijke mediacrises.
2. Moet de politiek ingrijpen? Sommige problemen lossen zichzelf op zonder staatsinterventie.
3. Lost de voorgestelde oplossing het probleem daadwerkelijk op? Een nutteloze wet veroorzaakt vaak meer verwarring dan dat ze oplost.
4. Weegt de oplossing op tegen de negatieve effecten? Te vaak creëert een wet nieuwe problemen die groter zijn dan degene die ze beoogde op te lossen.

Als het antwoord op deze vier vragen 'ja' is, dan moet er worden gehandeld. Zo niet, dan is het beter niets te doen. Als we dit denkproces zouden toepassen, zou 80% van de wetgevende initiatieven verdwijnen."

"De echte rol van het parlement zou niet moeten zijn om altijd maar meer wetten te produceren, maar om toe te zien op de correcte toepassing van de bestaande wetten. Te vaak creëren politici nieuwe regels enkel om de indruk te wekken dat ze handelen, zonder na te denken over de neveneffecten."

"We leven in een tijd waarin iedereen zichzelf als een god beschouwt en denkt alles te kunnen regelen via decreten en regelgeving. Maar soms is de beste politieke actie om niet te handelen. We moeten bescheiden zijn en accepteren dat niet alles door de staat in goede banen kan worden geleid."

Komt deze hubris enkel bij politici voor?

"Nee, ze is overal in de samenleving aanwezig. We leven in een tijd waarin iedereen alles voortdurend opnieuw wil uitvinden. Men gaat er systematisch van uit dat onze voorgangers het verkeerd hadden en dat wij de eersten zijn die begrijpen hoe de wereld werkt. Nietzsche zei 'God is dood', maar in werkelijkheid hebben we gewoon miljoenen kleine goden gecreëerd. Iedereen denkt de absolute waarheid in pacht te hebben. Dit gebrek aan bescheidenheid is een probleem. We moeten erkennen dat sommige tradities waardevol zijn, dat niet alles moet veranderen en vooral dat de staat zich niet overal mee moet bemoeien. De staat moet sterk zijn waar nodig, maar zich niet met elk detail van het leven van de burgers bezighouden. Te veel regulering verstikt de vrijheid en maakt de staat uiteindelijk onderdrukkend."

Is de afschaffing van de Senaat haalbaar?

"Dat is opgenomen in het regeerakkoord. Vandaag is de Senaat een instelling zonder echte functie. Ofwel maak je er een volwaardige wetgevende kamer van met een duidelijke rol, ofwel schaffen we hem af. De Senaat in zijn huidige vorm behouden is absurd. Het kost veel geld en speelt geen essentiële rol meer. Ik hoop dan ook dat we deze hervorming doorvoeren en een nieuwe bestemming voor het gebouw vinden: een museum, andere activiteiten... We gaan het in geen geval slopen."

"Vandaag is de Belgische Senaat een pseudo-senaat. In het buitenland kan iemand die zich 'senator van België' noemt indruk maken, omdat men denkt aan de Amerikaanse Senaat, de Bundesrat, de Franse Senaat... Maar in werkelijkheid stelt het niets voor. Het is een Potemkin-dorp."

U had het over partijdotaties en pensioenen van parlementsleden. Welke hervormingen zijn doorgevoerd?

"We hebben een einde gemaakt aan enkele praktijken die niet langer verdedigbaar waren. Vroeger kon een parlementslid een volledig pensioen krijgen na slechts 20 jaar mandaat. Nu is een loopbaan van 45 jaar vereist, net als in andere sectoren. Gemiddeld zit een lid ongeveer 7,5 jaar in dit huis. Met de nieuwe regels zal geen enkel huidig lid een volledig parlementair pensioen bereiken. Degenen die er nog van profiteren, zijn oud-parlementsleden met een lange staat van dienst die nog onder het oude regime vallen. Daarnaast voorziet het regeerakkoord in het bevriezen van de partijfinanciering, zodat deze niet langer met de inflatie stijgt. Dit is een maatregel die de N-VA al lang voorstelt. Op deze manier verminderen we de kosten geleidelijk zonder al te radicaal te moeten ingrijpen."

Tot slot: wat is uw boodschap aan de burgers?

"Het parlement is het hart van onze democratie. Het is essentieel dat burgers zich ervoor interesseren, debatten volgen en zich betrokken voelen. Ik moedig de media aan om het parlementaire werk uitgebreider te verslaan, want hier worden belangrijke beslissingen genomen."

La Dernière Heure, 27 februari 2025