“Dit België is een luxe die we ons niet langer kunnen permitteren”

LEO sprak hem enkele dagen na het debat over de zogenoemde ‘State of the Union’, waar hij geen papier nodig had om het federale beleid te fileren. “De premier probeerde de indruk te wekken er nog zin in te hebben, maar ik betwijfel of hij één iemand in de zaal heeft weten overtuigen. ‘Beloftes gemaakt, beloftes ingelost’ was de rode draad van zijn toespraak. Je moet maar durven, met het brokkenparcours dat hij de laatste jaren heeft gereden.”

LEO: Laat ons eerst in de cijfers duiken: de regering klopt zich op de borst een inspanning van 1,2 miljard euro te hebben gedaan en zo tegemoet te komen aan de eisen van Europa.

“Die cijfers moet je ten eerste met een scheepslading zout nemen. De berekeningen zijn nogal voluntaristisch en blijkbaar niet altijd te controleren. Denk maar aan de verwachte inkomsten uit fraudebestrijding. Wanneer we daarnaar vragen krijgen we te horen dat men dan onmogelijk kan bereken. Maar om als stoplap van de begroting te fungeren: dat lukt blijkbaar wel.”

“De begroting is vooral opgesmukt met slecht overdachte extra inkomsten, onder meer door de btw op sloop- en heropbouw voor heel wat mensen te verhogen. Dat zal niet alleen heel wat jonge bouwers opzadelen met tienduizenden extra euro’s facturen. Het dreigt ook een sector verder in gevaar te brengen die zich al in een precaire toestand bevindt.”

LEO: De premier verwees in zijn beleidsverklaring opnieuw naar de crisissen die deze regering het hoofd moest bieden.

“Dat riedeltje kennen we inmiddels. Alle landen werden geconfronteerd met de corona- en energiecrisis. Overal hebben regeringen grootschalige inspanningen gedaan. Maar het is België dat helemaal onderaan het Europese peloton bengelt. Dat is niet per se een drama bij een geloofwaardig pad richting evenwicht, maar bij ongewijzigd beleid stevenen we af op hallucinante tekorten. En het tekort is structureel: dat is de crux van het probleem. Het getuigt dus van een totaal gebrek aan verantwoordelijkheid dat de premier het met dergelijke prognoses nog over zijn lippen krijgt dat zijn begrotingstekort ‘richting Maastrichtnorm’ (3 procent van het bbp, red.) evolueert.”

LEO: Nood aan structurele hervormingen dus?

“Dat beseft iedereen in de Wetstraat. Alleen blijkt het in de Belgische context o zo moeilijk om daartoe te komen.”

LEO: Minister Van Peteghem (cd&v) gaf in interviews aan dat de grote hervormingen voor de volgende regering zullen zijn.

“Een moment van politieke eerlijkheid was dat. Net zoals toen alle Vlaamse partijvoorzitters neen stemden toen hen in het VOKA-debat werd gevraagd of Vivaldi-II wenselijk is. Vivaldi schuift inderdaad de hete aardappel door naar de volgende regering. Om onder de Maastrichtnorm te geraken moet dit land minstens vijf miljard euro per jaar besparen. Gezien ons enorme overheidsbeslag zal dat moeten gebeuren door in de uitgaven te snijden. De burger zal dat voelen. Het tegendeel beweren is volksverlakkerij.”

LEO: In zijn laatste beleidsverklaring maakte De Croo het eindrapport van zijn regering op. U bent lang leerkracht geweest, zou u hem buizen?

“Dat zeker, al zou ik hem geen herexamen gunnen.” (lacht) “De conclusie over Vivaldi is dat er op alle grote werven amper vooruitgang geboekt werd. De pensioenhervorming verzwaart alleen maar de enorme vergrijzingskosten die op ons afkomen, op gebied van de arbeidsmarkt heeft de PS alles vakkundig gesaboteerd en over het asiel- en migratiebeleid kan je gerust van een ramp spreken. Helemaal potsierlijk wordt het wanneer de premier het heeft over zijn ‘Atoms for Net Zero’-ambitie (over de steutelrol van kernenergie, red.) terwijl zijn regering vijf kerncentrales van het net zal halen. Ware het niet voor Vladimir Poetin hadden ze zelfs al onze kerncentrales gesloten. Groene dogma’s hebben de energiebetaalbaarheid en -zekerheid van dit land in gevaar gebracht.”

LEO: In het halfrond was u ook scherp voor cd&v.

“Terecht. Als enige had die partij duidelijke communautaire eisen gekoppeld aan regeringsdeelname, zoals meer autonomie voor de deelstaten en de overheveling van de gezondheidszorg. Maar ze heeft zich met een kluitje in het riet laten sturen. Tel daarbij het fiasco op asiel en migratie en het ineenstuiken van de fiscale hervorming en je komt tot de slotsom dat cd&v het vijfde wiel aan de wagen is.”

LEO: Wat is uw conclusie vandaag, op acht maanden voor de verkiezingen?

“Dat je zelfs met de beste wil van de wereld dit land niet efficiënt kan doen draaien. De economische, maatschappelijke en culturele tegenstellingen tussen Noord en zuid zijn te groot om te overbruggen. Het resultaat is dat men enkel kan overeenkomen om uitgaven te verhogen en te rommelen in de marge, en dat terwijl we op een muur afstevenen.”

“Onlangs zei staatssecretaris Alexia Bertrand (open vld) dat we snel na de verkiezingen een nieuwe regering moeten vormen omdat dit land geen ‘stilstand’ kan verdragen. Wel, Vivaldi heeft de voorbije jaren de stilstand georganiseerd en ons tot de rand van een financiële afgrond gebracht. Dit land moet in een fundamenteel andere en werkbare plooi gelegd worden. Dat wordt de inzet in 2024. Dit België is een luxe die we ons niet langer kunnen permitteren. Wie welvaart wil, moet voor Vlaanderen kiezen.

LEO, oktober 2024