De uitdagingen voor de Europese Unie

Mijnheer de voorzitter, mijnheer de eerste minister, collega's, als ik een Amerikaans staatsburger zou zijn, dan had ik in november mee de uitslag van de verkiezingen kunnen bepalen in de Verenigde Staten. Als ik een Amerikaans rechter zou zijn, dan zou ik vandaag nauwlettend mee kunnen zien waar eventueel de grens van de Amerikaanse rechtsstaat wordt bereikt of zelfs overschreden. Als ik een Amerikaans lid van de Senaat of van het Huis van Afgevaardigden zou zijn, dan zou ik vandaag mee in het oog kunnen houden waar en hoe de rol van de wetgevende macht moet worden gespeeld. Het zal u niet verbazen – ik ben niet de enige in het halfrond – dat ik geen van de drie ben.

Daarom denk ik dat het passend is om aan te dringen op een correcte terughoudendheid in het beoordelen van het resultaat van een democratisch proces, dat bij de heer Calvo schijnbaar enig wenkbrauwgefrons veroorzaakt.

Mijnheer de eerste minister, die terughoudendheid moet en mag worden verwacht van al onze instellingen.

Het respect voor soevereiniteit is een bouwsteen in de internationale orde en wij mogen niet de indruk wekken dat we in dit al bij al bescheiden halfrond would-be wereldleidertje moeten gaan spelen, met het nodige pathos waarvan we daarnet een voorbeeld zagen, met de morele superioriteit waarvan vooral de nuance het slachtoffer is. Dergelijke pogingen om hier een beetje wereldleidertje te komen spelen, kunnen op zijn best genomen verbazing opwekken. Als u niet oplet, collega’s, maakt u zich daar gewoon belachelijk mee.

Onze lijn in het internationale beleid is: wat is de impact op onze samenleving? Wat is de impact op wat bij ons gebeurt? Dat moet het uitgangspunt zijn. Tegen de achtergrond van de eerste maatregelen van de Amerikaanse president, zien we er in het bijzonder een tweetal. De eerste situeert zich op het vlak van defensie. Decennialang zijn wij vrijbuiter geweest achter de brede rug van Uncle Sam. Die tijden zijn wellicht voorbij, met alle gevolgen en consequenties van dien. Als Europa een invloedrijke stem wil zijn, zal dat moeten gebeuren op basis van kracht en niet op basis van persmededelingen of resoluties.

Ten tweede, geachte collega’s, wil mijn fractie haar ongerustheid uitspreken over het handelsbeleid van president Trump of hetgeen daarvan aangekondigd is, wat de facto zou neerkomen op het uitvoeren van het beleid van de heer Magnette en de linkerzijde in dit halfrond. Dat verontrust ons zeer.

Vandaar mijn vraag, mijnheer de eerste minister.

Wat zal de houding zijn van ons land om on speaking terms te blijven met een cruciale, jarenlange bondgenoot, met het oog op de genoemde uitdagingen die ons mogelijk direct zullen treffen? Laten we daarbij het kind niet met het badwater weggooien in deze moeilijke oefening van transatlantische relaties, want wanneer Trump over het belang daarvan twijfelt, dan mogen wij niet mee in die val trappen.

----------------------------------------------------------------------------------------------------

Mijnheer de voorzitter, in een poging om hier toch geen would-be wereldleidertje te willen spelen en met de voorspelde… Ik had het voorspeld, mijnheer Calvo – het lijkt wel alsof ik uw repliek al had gelezen – dat u met een resolutie zou komen die ongetwijfeld de golven van de Atlantische Oceaan zal doen overslaan.

Ik ben heel erg blij, mijnheer de eerste minister, dat er effectief diplomatiek wordt opgetreden indien landgenoten worden getroffen door bepaalde maatregelen. Dat spreekt voor zich en is de correcte houding die de regering in die concrete gevallen kan en moet aannemen.

Zonder een oordeel te vellen over het Amerikaans beleid kunnen wij er natuurlijk wel een aantal lessen uit trekken. President Trump speelt in op een aantal terechte bekommernissen, maar we moeten ervoor opletten dat Amerika aantoont dat, wanneer wij die bekommernissen te zeer verwaarlozen, mensen vrij spel krijgen die waarschijnlijk andere oplossingen aandragen dan degene die wij in een democratische consensus naar voren zouden willen schuiven.

Er is echter ook een terechte vrees, over de inhoud – die moeten wij geval per geval bekijken – maar vooral ook over de stijl en aanpak van de nieuwe Amerikaanse president, met zijn nadruk op impulsiviteit, wat dreigt neer te komen – die angst bestaat alleszins – op destabilisatie. Stabiliteit is nochtans een zeer hoog goed op het internationale toneel. 

Vandaar, mijnheer de premier, wil ik u, voor u op het vliegtuig naar Malta stapt, nog het volgende meegeven.

Checks and balances zijn belangrijk. In de Verenigde Staten van Amerika wordt daarin een bijzonder grote rol gespeeld door de deelstaten. Laten wij zeer gelukkig zijn dat de Verenigde Staten geen gecentraliseerde superstaat zijn. Laten wij gelukkig zijn dat de deelstaten daar desgevallend het nodige tegengewicht kunnen leveren. Dat is een belangrijke, maar heel zinvolle boodschap om mee te nemen naar Malta.

Plenaire vraag van 2 februari 2017

Foto: Belga