Zondagse mijmering: Luctor et emergo

Maar naast mij staat een jongetje met modderbespatte laarzen en een aftrekker in de lens van de fotograaf van De Zondag te kijken. Een vloertrekker heet zo’n werktuig in het standaardnederlands. Maar de vloer die het jongetje te lijf gaat is geen gewone vloer. Hij gaat de strijd aan met de modder op de straat voor zijn huis. Door het water verwoeste meubels staan opgestapeld tegen de muur. De blik van het jongetje straalt moed uit. Hij wil een klus klaren die hij nooit kan winnen.

Echt genieten van de zon in mijn droge tuintje is er daarom niet bij. Daarvoor kreeg Pepinster de voorbije dagen een te grote bekendheid. Shit happens leerde we van de stoïcijn Forrest Gump maar de ene is de andere niet. Trouwens, shit dichtbij teistert het reukorgaan altijd meer. Nabijheid engageert daarom ook altijd veel meer.

Wat deze ramp verwoeste, was zo veel meer dan wat vervangbaar Ikea-meubilair. De twee lederen fauteuils naast het bemodderde ventje zijn klaar voor de verbrandingsoven. Daarmee gaat ook familiegeschiedenis door de schouw want die zetels zien er uit alsof daar vele verhalen aan vastkleven. De foto’s ook weg, het geërfde servies aan scherven, het gedroogde trouwboeket verwoest, de favoriete knuffel van de jongste onvindbaar, … Tabula rasa, zo besliste het kolkende water. Tegen dat verlies verzekert ook de meest sluitende polis niet.

Ik heb het geluk me af-en-toe terug te kunnen trekken in een pied-à-terre in het prachtige Zeeland. De Watersnoodramp van 1953, die ook ‘mijn’ eiland ongemeen zwaar trof, is nog aanwezig, ook in de hoofden. Indien u binnenkort Nederland zou bezoeken, kan ik u de Deltawerken bij Neeltje Jans ten zeerste aanraden. Na die ramp in 1953 hebben onze noorderburen, met hun kenmerkende vlijt, buitengewone inspanningen geleverd om een dergelijk scenario in de toekomst te vermijden. Met het perspectief van een stijgende zeespiegel mag dat prachtige Neder-land, dat zich voor ruim een kwart onder het zeeniveau bevindt, gelukkig prijzen toendertijd die prijzige Deltawerken uitgevoerd te hebben.

Ook in 1953 werd veel Zeeuwse familiegeschiedenis weggespoeld. De dodentol was er bovendien nog zo veel hoger. 1836 in heel West-Nederland (en 28 in Vlaanderen). Ik las er wel wat over: mensen die op het ijskoude dak op redding wachtten terwijl de dode koeien voorbijdreven en af-en-toe… het levenloze lichaam van een buurman. Het wordt deze dagen allemaal weer brutaal wakker geroepen.

De provinciale spreuk van Zeeland is gekend. Luctor et emergo. Ik worstel en kom boven. De Zeeuwse leeuw lijkt zich op het wapenschild uit de golven op te richten. Dat schild en de spreuk zijn echter veel ouder dan 1953 en ook al heeft Zeeland een rijke - nu ja - traditie aan overstromingen en daardoor weggevaagde dorpen, de spreuk verwijst toch niet naar de strijd tegen het wassende water maar wel die van de protestandse Zeeuwen tegen de katholieke Spaanse koning.

Zeker na 1953 werd de spreuk graag gerecycleerd om toe te passen op het gevecht met de zee. Een gevecht waarin de Zeeuwen dus nu al weer zowat 70 jaar de overhand hebben. Geen enkele strijd wordt definitief gewonnen maar deze was alleszins succesrijk. En de ene traditie ging naadloos over in de volgende. De waterramp van 1953 veegde zo veel weg maar werd het ankerpunt voor nieuwe gemeenschapsvorming.

Kan dat Waalse ventje met de beslijkte laarsjes de klus die hij vol goede moed aanvat echt niet winnen? Luctor et emergo. Je lutte et j’émerge. Een troost is het vandaag absoluut niet. De wolk in de nu perfect blauwe hemel wordt er niet door verdreven. Maar net zo min als de Zeeuwen toen blijft het ventje bij de doorweekte pakken zitten.

(N.B. Van een politicus kan je na het uiten van medeleven een poging tot politieke recuperatie verwachten. Bij dergelijke rampen struikelen politici dan over elkaar om via sociale media hun steun te betuigen, meteen gepaard met een boodschap die hun eigen politieke agenda moet staven. De meestal al te goedkope voorbeelden voorbije week waren legio. Ik pas hier nu graag even voor. ‘Alle hens aan dek’ is nu de enige boodschap.)

Deze zondagse mijmering verscheen op Facebook op 18 juli 2021.