Koerdisch lichtpunt in Midden-Oosten

Vandaag en morgen vindt in het Europees Parlement de 11^e Conferentie ‘Europese Unie, Turkije, het Midden-Oosten en de Koerden’ plaats. Thema van dit jaar: ‘Chaos en crisis in het Midden-Oosten: nieuwe regionale ordening en de Koerden’. Onder meer Nobelprijswinnaar Desmond Tutu zal er het woord voeren en verder biedt de affiche een keur aan Koerden en Midden-Oostenkenners.

Dat net het thema ‘nieuwe ordening en Koerden in het Midden-Oosten’ aangesneden wordt, is allerminst toeval. De plaatsnaam Kobane roept sedert enige tijd het beeld op van moedig verzet tegen de barbarij van de Islamitische Staat. Het woord Peshmerga’s is intussen een begrip geworden. Koerden zijn weer helemaal ‘hot’, al was het maar omdat we op hen rekenen om het ISIS-gevaar ter plekke een halt toe te roepen.

Wie de Midden-Oostenkenner Pieter Van Ostaeyen op twitter volgt, kreeg zondag echter enkele bijzonder ontnuchterende kaarten van Syrië voorgeschoteld. De door ISIS gecontroleerde gebieden groeien blijkbaar als een agressieve kankervlek. Zowel president Assad als het Vrije Syrische Leger dat hem bekampt verliezen steeds meer terrein. Alleen de Koerden kunnen in het noorden enigszins standhouden, al is de toestand in Kobane uitermate precair.

Al bij al mag het verbazen dat de slecht bewapende Koerden het zo lang volhouden tegen de ontketende ISIS-macht. De hulp van buitenaf – lees de Verenigde Staten – komt met mondjesmaat maar zorgt toch voor enig tegengewicht.

Rojava zou een model kunnen worden in dat explosieve kruitvat van sektarisme en geweld.

Kobane is de centrale van drie regio’s die samen het Koerdische Rojava vormen. Rojava ligt in het noorden van wat in atlassen nog Syrië heet maar in feite een lappendeken van gebieden is onder controle van elkaar bevechtende milities. Het lijkt wel chaos alom. In het aangrenzende Irak is het niet veel beter. Vandaar het woord ‘chaos’ in het jaarthema van genoemde conferentie.

Rojava zou een model kunnen worden in dat explosieve kruitvat van sektarisme en geweld. Aan de overzijde van de ‘grens’ (voor zover dat woord hier nog past) tussen Syrië en Irak vormt de Koerdische Autonome Regio een relatief baken van stabiliteit en bestuurlijke doeltreffendheid. Heerst in de rest van Irak doorgaans chaos (jawel, het thema) dan lukken de Koerden er in om een min-of-meer normale overheidswerking te verzekeren.

Rojava stak de kop op toen het Syrische regime medio 2012 in het defensief werd gedrukt. President Assad onderdrukte de Koerden jarenlang met ijzeren hand. Die lieten de kans niet liggen toen Assad de greep begon te verliezen en startten de uitbouw van die eigen ‘staat’ Rojava.

Hoe moeilijk de omstandigheden ook zijn, het project-Rojava steunt op de enige beginselen die echt vrede kunnen brengen. De gelijkheid van man en vrouw wordt hoog in het vaandel gevoerd net als de afwijzing van voorrechten voor deze of gene godsdienst. Christenen, Yezidi’s en moslims strijden schouder aan schouder tegen de ISIS-barbarij. De jonge ‘staat’ kiest bovendien voor de democratische staatsvorm.

Neen, tussen Tigris en Eufraat groeit geen nieuw aards paradijs. De strijd tegen de grote vijanden, ISIS en Asad, helpt de schouders tegen elkaar drukken en schept solidariteit. Daarmee zijn fenomenen als clanvorming, corruptie, onderlinge machtsstrijd een beetje naar achter geschoven maar zeker niet verdwenen. Die demonen zullen later zeker nog opduiken.

Ook de samenwerking tussen de Koerden aan de diverse zijden van de klassieke grenzen laat te wensen over. De toestand is te penibel om veel ruimte te laten voor onversneden samenhorigheid. Zo vindt de olie van de Koerdische Autonome Regio in Irak graag een uitweg via Turkije, het land dat meer dan achterdochtig de opbouw van het Koerdische Rojava bekijkt.

Maar vandaag groeien in Rojava en de Koerdische Autonome Regio zaadjes van wat een betere toekomst kan worden. Het zijn wellicht zwakke lichtpuntjes te midden van pekzwarte ellende. Ze verdienen alvast de steun van de hele wereld.

Hier geplaatst op 10 december 2014.

Foto: Welkom in Kobane

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.