Nederland en Marokko passen sociale zekerheidsverdrag aan

In 1972 sloot Nederland een verdrag met Marokko waarin de wederzijdse sociale verplichtingen voor inwoners van dat ene land in het andere worden vastgelegd. Zo’n vier jaar geleden startte Nederland heronderhandelingen om een aantal bepalingen te herzien. Dat Nederlandse migranten die naar Marokko vertrekken kinderbijslag, kindgebonden budget en nabestaandenuitkering blijven ontvangen op het Nederlandse welvaartsniveau, vond de regering van onze noorderburen niet langer verdedigbaar.

Het Nederlandse parlement keurde in 2012 de wet ‘woonlandbeginsel’ goed, die bepaalt dat uitkeringen van Nederlanders die buiten de Europese Unie wonen sterk moet verminderd worden om in 2013 zelfs te verdwijnen. De nabestaandenuitkering zou verlaagd worden tot het peil van levensonderhoud van het land waar de gerechtigden verblijven.

Maar de wet doorstond de rechterlijke toets niet. Nabestaanden hebben recht op een uitkering op het oude niveau, klonk een vonnis daarover, want de maatregel zou in strijd zijn met internationale verdragen die bepalen dat de woonplaats niet bepalend mag zijn voor de hoogte van een uitkering.

Minister van sociale zaken en werkgelegenheid Lodewijk Asscher (PvdA) besloot daarom onderhandelingen met Marokko te starten om het Verdrag op die punten te herzien. Ook die poging liep niet van een leien dakje. In 2014 riep het liberale kamerlid Anouschka Schut (VVD) op het Verdrag gewoon op te zeggen. Na drie jaar onderhandelen vond Schut het wel bewezen dat Marokko koppig is en eigenlijk geen oplossing wil.

Op 16 juni 2015 verklaarde minister Asscher dat hij nog geen akkoord had kunnen bereiken en dat de onderhandelingen weer vast zaten. Hij had zelf gedreigd het Verdrag op te zeggen waarop Marokko prompt reageerde door geen illegale Marokkanen uit Nederland meer op te vangen.

Gisteren kwam er dan een persbericht van de Nederlandse Rijksoverheid dat er toch een akkoord uit de bus is gekomen. We lezen: ‘Afgesproken is om het zogenaamde woonlandbeginsel (hoogte van de uitkering afhankelijk maken van het prijspeil in het betreffende land) in te voeren voor geëxporteerde uitkeringen zoals de Algemene Nabestaandenwet, de gedeeltelijke arbeidsongeschiktheidsuitkering (WGA), toeslagen in het kader van arbeidsongeschiktheid en kinderbijslag. Vanaf 2021 wordt de export van kinderbijslag gestopt, daarnaast wordt de vergoeding van de kosten van medische zorg (bij tijdelijk verblijf) beëindigd.’

Zeker nu Nederland de sociale zekerheidsafspraken met Marokko kon herzien, moeten wij ons Verdrag ook weer eens onder de loep nemen.

Voor ons land is de situatie niet helemaal gelijk aan die met Nederland. Ook wij hebben een Verdrag afgesloten met Marokko in 1971. Artikel 1 bepaalt: ‘De Belgische of Marokkaanse werknemers die loonarbeider zijn of ingevolge de in artikel 2 van dit Verdrag opgesomde wetgevingen betreffende de sociale zekerheid, met loonarbeiders gelijkgesteld zijn, worden respectievelijk aan de in Marokko of in België van kracht zijnde wetgevingen onderworpen en genieten, evenals hun rechthebbenden, de voordelen ervan onder dezelfde voorwaarden als de onderdanen van elk dezer Staten.’

Voor kinderbijslag hebben wij afzonderlijke akkoorden met landen als Marokko, Tunesië en Turkije die de hoogte vastleggen van bijslag voor kinderen die daar verblijven. De bedragen liggen aanzienlijk lager (bijv. 27,21 euro voor eerste kind tegenover 90,28 euro voor kinderen die hier wonen; 30,61 euro voor derde kind daar, 249,41 euro indien het hier woont) en zijn beperkt tot vier kinderen. Voor de Maghreb-landen, Turkije en de staten die uit Joegoeslavië ontstonden gaat het over zo’n 2200 kinderen die op jaarbasis samen zowat 800 000 euro ontvangen. In totaal wordt er door de Belgische sociale zekerheid 6,3 miljard euro aan kinderbijslag uitgekeerd.

De RVA kan controles verrichten en werkzoekenden schorsen wanneer die langer dan 24 dagen in het buitenland verblijven. In 2014 werden er zo bijna 4000 schorsingen uitgesproken.

Ook al willen we vermijden zwart/wit-discussies los te weken, toch verdient het Nederlandse succes in de heronderhandeling van het Verdrag met Marokko over de wederzijdse sociale zekerheidsrechten ook bij ons de nodige aandacht. Tijd om ook onze afspraken nog eens onder de loep te leggen. Ik ruik parlementaire initiatieven.

Gepubliceerd op 30 september 2015.

Foto: Minister Lodewijk Asscher slaagde in zijn opzet

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.