Het complot van de graaf

Een topman van het Forum voor Democratie (FvD) kwam via een tweet op de proppen met de ‘Kalergi’-complottheorie en werkte zich daarmee deskundig in nesten. Het Eurokritische FvD behaalde onder leiding van de tegendraadse dandy Thierry Baudet twee zetels bij de recente Nederlandse Kamerverkiezingen en groeide zo uit tot de meest succesrijke politieke splinter ter rechterzijde. Baudet weet zich prominent in het debat te smijten bij onze noorderburen en grossiert in controversiële meningen, waarbij hij steeds één of ander onderdeel van de goegemeente doet opschrikken.

Zijn ‘organisatorische adviseur’ haalde dus graaf Richard Coudenhove-Kalergi van onder het door de jaren heen rijk vergaarde stof. De complottheorie rond deze Oostenrijkse politicus en nobiljon luidt ongeveer als volgt: een Europese elite besliste in discrete rookkamers van sjieke clubhuizen om de ruggengraat van de Europese volkeren te breken door ze bewust te vermengen met inwijkelingen uit Azië en Afrika. De minderwaardige mengsoort die uit die rassenvermenging ontstaat zal de voor die elite aangename kwaliteit bezitten om zich deemoedig en meegaand te laten domineren door het establishment. Dat lot dat ons allen gaat treffen zou zo’n kleine honderd jaar geleden bezegeld zijn achter de dikke gordijnen waarmee de hogere bourgeoisie zich aan de blikken van het plebs pleegt te onttrekken.

Geef toe, de jongste en eigenlijk nog lopende vluchtelingencrisis zou mooi in dat plaatje kunnen passen. Het aantrekkelijke van dergelijke complottheorieën blijft dat ze sjablonen bieden die de ogenschijnlijk verloren logica van gebeurtenissen herstelt en daarmee meteen ook (be)grijpbaar maakt. De gedachte dat een obscure groep machtige prominenten in de coulissen de loop der dingen dirigeert, biedt dan ook vooral makkelijk verteerbaar voedsel aan mensen die op zoek zijn naar de Alles Verklarende Factor. Eventueel gebrek aan feitelijk bewijsmateriaal hindert allerminst maar bevestigt voor wie in het complot gelooft eerder hoe goed georganiseerd en oppermachtig die masterminds opereren.

Kalergi was overigens wel degelijk op en top product van de maatschappelijke bovenlaag, hetgeen hem de materiële vrijheid bood zich voltijds te storten op het bevorderen van zijn wensdroom, want idealist was hij alleszins. Zijn ideaal heette ‘het verenigde Europa’, waartoe hij in 1922 de Paneuropese Unie oprichtte. Namen als Thomas Mann, Konrad Adenauer, Albert Einstein of George Pompidou op het ledenlijstje doen vermoeden dat die Paneuropese club meer was dan een dekmantel om samen na het werk een potje biljart te kunnen spelen zonder dat vrouwlief daar achterdochtig van werd. Kalergi boekte een tastbaar succes met zijn voorstel om Beethovens en Schillers Ode an die Freude te verheffen tot officieel Europees volkslied. De steeds verder integrerende Europese Unie staat ook niet meteen haaks op Kalergi’s visoen, al kruipt de realiteit ook voor mijnheer de graaf trager dan de gedachte.

In 1925 schreef Kalergi Praktisch Idealisme waarin volgende zinssnede koren op de molen blijft voor de complotliefhebbers: “De mens van de toekomst zal van gemengd ras zijn. De huidige rassen en klassen zullen geleidelijk oplossen als gevolg van het verdwijnen van ruimte, tijd en vooroordelen. Het Euraziatisch-negroïde ras van de toekomst, vergelijkbaar qua uiterlijk met de Oude Egyptenaren, zal de verscheidenheid van volkeren vervangen door de diversiteit van individuen.”

Kalergi voorspelde een toekomst waarin de enkeling zichzelf een unieke omgeving bij elkaar sprokkelt uit het onbeperkte dagaanbod.

Ook wie het complotdenken afwijst, kan er niet omheen dat Kalergi raak kon voorspellen en blijk gaf van een klaar inzicht. Het zal nog wel even duren voor onze straten uitsluitend bewandeld worden door lookalikes van Nefertete en Toetanchamon maar qua tendens lijkt hij er behoorlijk op te zitten.

Kalergi voorspelde een toekomst gedomineerd door het individualisme, waarin de enkeling volledig los komt staan van de groep waar die uit voortspruit en zichzelf een unieke omgeving bij elkaar sprokkelt uit het onbeperkte dagaanbod. Dat toekomstbeeld wordt geestdriftig omarmd door hoog opgeleide, meertalige, kosmopolitische, urbane, trendy zelfrealiseerders (en al degenen die graag in dat plaatje zouden passen). Doorgaans worden ze ook gekenmerkt door een groot vertrouwen in zichzelf al kan dat trekje ook gewoon zelfoverschatting genoemd worden. Kalergi’s aanhangers bestaan, per definitie, in vele maten en gewichten. Op dit punt bundelt hij een brede mensenstrook zowaar gaande van het ene uiterste der cokes snuivende dik geld scheppende consultants in maatpak tot de andere marge van in lompen gehulde wiet telende anarchisten met van alles dat zich daar tussen situeert. Genoemde twee extremen lijken ogenschijnlijk in niets op elkaar maar passen vreemd genoeg toch mooi in de supportersclub van onze praktische idealist.

De wedstrijd is echter niet gewonnen voor de Oostenrijkse graaf want bijlange niet iedereen voelt zich kiplekker in dat wereldbeeld. De schouders van velen blijken wat frêle om het zware gewicht te torsen dat Kalergi op ieders schoft legt. Gebaande paden vormen niet voor iedereen een schrikbeeld. Ze bieden gemak en, zo vindt nogal wat volk, de luxe van de zekerheid, het gerief om niet voortdurend te moeten kiezen is best wel aangenaam. Ze worden wel eens de slachtoffers van de globalisering genoemd en die gaan van de weersomstuit weer op zoek naar gekoesterde nestwarmte die ze in Kalergi’s model niet vinden maar die wel beloofd wordt door handelaars in bijvoorbeeld ethnie, godsdienst of nationaliteit. In het weekeinde kan dat ook gewoon de voetbalclub of het popidool zijn.

Zo verglijdt de scheiding tussen landen naar een scheiding binnen de oude grenzen, waar iedereen in één van de klaarliggende nesten gaat liggen. Dat die scheiding tussen landen zou verdwijnen, voorspelde Kalergi, maar op dat brede aanbod aan wortelgebonden nesten binnen de landsgrenzen, had hij niet op gerekend. De mens houdt nu eenmaal van ‘wij’ en waar een ‘wij’ is, is er ook altijd een ‘zij’. Het door Kalergi voorspelde proces boekt succes maar lokt ook de weerstand er tegen uit en dreigt uit te monden in een spontaan apartheidssysteem.     

Hier geplaatst op 6 juni 2017.

Foto: In zijn geboorteland bracht de graaf het tot postzegel.

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.

LEESTIP: Belangstelling voor de selectie van mijn schrijfsels uit 2016? Stort 19,95 euro (verzending inbegrepen) op rekeningnummer BE52 4143 3177 6109 met vermelding van uw volledige adres en binnenkort liggen 226 blz. De Roover in uw bus