Zondagsmijmering: Over vingers in het eigen oog

Bent u vertrouwd met het pijnlijke maar toch geregeld voorkomende fenomeen van vingers in eigen ogen geduwd? Niet te veel mag ik hopen maar het gebeurt dus wel, in het persoonlijk leven maar ook op grotere schaal. Meestal trouwens aanvankelijk met goede bedoelingen. Vele wegen naar de hel liggen geplaveid vol met goede voornemens, kwestie van die helletocht wat te veraangenamen opdat het verblijf aldaar nog naargeestiger zou aanvoelen. Lucifer gaat niet opzij voor het draaien ener beroerde loer meer of minder, de snoodaard.

Zo denkt de linkerzijde er verstandig aan te doen om het systeem van de derde betaler steeds verder op te rekken. U kent de techniek: de gerechtigde betaalt van de rekening slechts hetgeen de andere belastingbetalers niet trakteren. Gedaan met die tochten naar het ziekenfonds met een set doktersattesten – ik stelde dat bezoek voortdurend uit, tot het pakketje gênant omvangrijk geworden was – in ruil voor welker indiening we een somma aan terugbetalingen mochten incasseren.

Asociaal, zo klonk het uit progressieve hoek, de hoek die, zoals u weet, het monopolie bezit op mededogen en klaar inzicht. De patiënt dient dankzij het derdebetalersysteem niet langer het volle pond neer te tellen bij de geneesheer om vervolgens de barre tocht richting mutualiteit te ondernemen, vooraleer deels schadeloos gesteld te worden voor de gedane uitgave.

Uiteraard valt voor dergelijke aanpak iets te zeggen maar, zoals bij alles waarvoor iets te zeggen valt, kan er ook wel wat tegen ingebracht. Hoe ruimer dergelijke gulhartigheden worden toegepast, hoe ijler de voordelen en hoe overtuigender de bezwaren gaan klinken.

Onlangs bezocht ik mijn huisarts in wiens schuif mijn globaal medisch dossier rust. Na consultatie en bijbabbel – hij had me als laatste ingepland, dus we konden beiden de tijd nemen die ons paste – sprak hij de verbazingwekkende woorden: “Dat is dan vier euro”. Ik vroeg of hij terug kon van vijf waarop hij een muntstuk uit een met nikkel gevuld potje viste. Vier euro voor een consultatie bij iemand die de gezondheid weer op de rails moet brengen, dan wel helpt behoeden voor ontsporing en daarvoor een vele jaren lange studie succesrijk moest afronden. Een kop koffie bij een hippe barista kost me meer en heeft een twijfelachtiger impact op de gezondheid.

Meende u evenwel dat mijn goede huisdokter de klus klaart voor die schamele buit, die voor een patiënt met verhoogde tegemoetkoming (niet te verwarren met koorts) zelfs niet meer bedraagt dan dat door hem naar mij toegeschoven muntstuk? U dwaalt want voor één sessie aan artsenarij beurt hij een eregeld ter waarde van 30 euro. Het gat? Dat wordt gevuld door de sociale zekerheid, zelf dan weer door werklui en belastingbetalers gespijsd, dus mede langs twee poorten voor wie beide hoedanigheden combineert. Dat resterende niemendalletje heet remgeld al remt het wellicht nog amper wanneer het nog slechts een handvol grijpstuivers betreft. Men verwarre het systeem trouwens niet met de maximumfactuur die inhoudt dat sommige categorieën vanaf een betaald neergelegd bedrag verder helemaal niets meer moeten neerdokken.

De voorbeelden zijn legio. Neem de woonzorgcentra. Gemiddeld moet een bewoner voor een kamer 2100 euro afdragen maar de belastingbetaler heeft dan al een slordige 3000 euro gedoneerd want zo’n verblijf kost in feite ruim 5000 euro per maand. Er zijn dus redenen om te beweren dat een rusthuisbewoner met een pensioen van pakweg 1700 euro eigenlijk maandelijks 4700 euro ontvangt uit de belastingspot.

Vanuit rechts oogpunt kan opgeworpen worden dat dergelijk systeem zorgt voor overconsumptie. Mogelijk beslist iemand om wel naar de dokter te gaan wanneer daarvoor slechts vier euro’s dienen opgedist maar gewoon even op eigen houtje uit te zieken mocht daar 30 euro voor neer te tellen zijn. Dat alles verlaagt de drempel om voor onnodige niemendalletjes artswaarts te keren. Het argument dat bij aanrekening van de volle pot minder kapitaalkrachtigen zich zinvolle medische zorg zouden (moeten) ontzeggen, snijdt uiteraard ook hout. De samenleving hoort dan keuzes te maken maar het is hier niet de plaats, bovendien zondag is er ook de dag niet voor, om stelling te nemen in de vraag naar de beste verhouding tussen kostprijs en aangerekend bedrag.

De vergissing die de linkerzijde maakt met het uitrekken van dat derdebetalerssyteem is minder duidelijk maar treft haar des te scherper. U kent het fenomeen van de zeurder die bij voortduring de vraag opwerpt wat hij (of zij, maar ik durf bij het woord ‘zeurder’ niet insinueren dat daarmee iemand van vrouwelijk kunne wordt bedoeld) nu eigenlijk voor al die betaalde belastingen terugkrijgt. Vervolgens begint die de overheid te vervloeken wegens hoge taxaties en weinig vastgestelde dienstverlening. Dat gevoel dringt links, de club die steeds meer overheid bepleit, in het verdomhoekje.

Maar links heeft dat natuurlijk gewoon aan zichzelf te wijten. Door heel dat fel opgerekte derde betalersysteem wordt de overheid naar de onzichtbaarheid verbannen. De patiënt weet helemaal niet dat de doktersrekening van 30 naar vier euro wordt teruggedrongen door het herverdelingsmechanisme dat de overheid op poten heeft gezet. De rusthuisbewoner die opwerpt dat er naast het pensioentje nog in de spaarcenten moet worden gegrabbeld, beseft niet dat er al 3000 euro werd toegestoken. Het overheidslicht wordt onder de korenmaat geplaatst, zou bijbelvasten opmerken.

Nu mag u ondergetekende rekenen bij de koele minnaars van te veel overheidsbemoeienis maar eerlijk is eerlijk. Ook aan de andere zijde trouwens. Het ware ook correcter bij de uitbetaling van de wedde toch wat nadrukkelijker aan te geven hoeveel van de totale loonkost verdwijnt in de overheidsbuidel. Die waarheid zou de linkerzijde dan weer liever verbloemen maar je zou toch denken dat ze de tegemoetkomingen van Vadertje Staat, in volle licht zou willen plaatsen. Niet dus.

En zo steekt links de vinger van de goedertierendheid in het eigen oog en bezorgt het daarmee zelf de overheid een slechtere naam dan die in feite verdient.

Vanwaar toch die neiging om burgers in het ootje te nemen door te verbloemen wat ze echt bijdragen aan de staatskas én weg te moffelen wat ze zelf aan die staatskas kosten?

Laat de vraag verder rusten en uw gemoed er vandaag niet al te zeer door bezwaren. Denk er maandag nog eens aan en…

Geniet nu van uw zondag.

Facebook, 11 februari 2024