Zondagsmijmering: Over opinies

Opinievormers heten de plegers daarvan. Ooit doopte ik de club ‘opiniehebbers’. Dat ze een opinie ‘hebben’, staat namelijk, ten bewijze hun schrijfsels, buiten kijf. Ze dragen ze graag zo breed mogelijk uit. Of ze ook de opinies ‘vormen’, daarover zijn bomen op te zetten, zo leek mij de ervaring te leren.

Verkiezingsuitslagen hebben bijvoorbeeld de voor opinievormers vervelende neiging niet gevormd te zijn naar hetgeen het kiezerscorps in de columns wordt voorgehouden, hetgeen naar de vaststelling drijft dat de columnisten de opinie niet vormen. Vandaar dat ‘opiniehebbers’ het fenomeen wellicht treffender omschrijft. Hun vormende impact blijkt hoewel niet onbestaand genuanceerd te moeten worden (waarvan een beetje columnist zich zeker ten volle bewust zal zijn).

Een oorzaak van die spalt lijkt me te liggen in het feit dat de columnwereld uitsluitend bevolkt wordt door mensen die in tenminste minimale mate begiftigd zijn met de gave van het woord terwijl de meningenwereld een veel breder segment van de bevolking omvat. Er zijn mensen met meningen die deze slechts onbeholpen weten te formuleren; hen staat het columnwezen niet ter beschikking en rest de sociale media als uitlaatklep. Om deze stelling verder te ontwikkelen, ontbreekt hier de ruimte - beschouw het als gedachtenvoeding.

Bart Eeckhout is zo’n professionele meninghebber, behorend tot een school waarvan de waarneming der maatschappelijke gebeurtenissen steunt op andere patronen als deze die de mijne schragen. Ik ben het dan ook dikwijls oneens met hem, niet zelden uitgesproken zelfs. Maar God heeft zijn getal, het zijne hoort er bij, net zoals het mijne. Dankzij mensen als Eeckhout leer ik andere benaderingen kennen en gelukkig heb ik de staat van verkramptheid die een mens opsluit in de hermetisch van de buitenwereld afgesloten cel van het onwrikbare geloof in zichzelf (nog?) niet bereikt. Leve de Eeckhouts van deze wereld dus.

Trouwens, het gebeurt ook wel dat ik instemmend kennis neem van de opinie die hij deelt. Dit weekeinde bijvoorbeeld vond ik me zeer in zijn pleidooi onder de zijn stelling onthullende titel ‘verander eens wat vaker van mening’. Hij stelt vast dat zelf wel eens te doen. In de drie voorbeelden die hij noemt werd hij trouwens drie keer conservatiever (open toegang hoger onderwijs, legalisering (soft)drugs en kernenergie). Deze ontboezeming siert hem en moge deze mening behalve ‘hebbend’ ook ‘vormend’ zijn.

Waarom het goed is soms van mening te veranderen?

Vooreerst formuleren we onze meningen te snel, zonder echte kennis van zaken, het hoofd wegduwend achter de buik, in een opwelling, ondoordacht nieuwsflitsen wringend in het versteende sjabloon van een stug vooroordeel. Vooroordelen lijken erg op de wegenwacht. Die helpt in acute nood maar vervangt geen grondige beurt in de garage.

Een tweede oorzaak van schuivende meningen betreft het ouder worden. Jonge mensen verkiezen experiment boven ervaring, snelheid boven gedaagde oordeelvorming, avontuur boven zekerheid. Kortom: ze menen te (moeten) handelen in een verdorven maar potentieel - en dankzij hun actie te bereiken - Ideale Wereld.

Ach, de wellicht onterecht aan Winston Churchill toegedichte frase ‘Als je niet progressief bent op 25 heb je geen hart; niet conservatief op 35 dan heb je geen verstand’ gaat daar kort door de bocht scherend eigenlijk over. Een mens wordt niet rechtser met het ouder worden, want jonge zich rechts noemende lui komen doorgaans niet minder stevig hervormingsdriftig uit de hoek als hun linkse leeftijdsgenoten, wel behoudender.

Het zit mooi in elkaar, zo’n wereld met jonge idealisten vol illusies die de boel in beweging houden en oudere realisten die er voor zorgen dat de mallemolen toch in de hengsels blijft. Te veel jongeren, dan wel te veel ouderen; het is beide even nefast.

Wat Eeckhout gisteren in de krant deed, was vooral moedig; hij erkende ouder geworden te zijn. Het vraagt moed een ooit met veel gedruis uitgedragen mening publiek te herzien, dus hulde aan mede-opiniehebber Eeckhout, voor deze moedige ontboezeming.

Fijne zondag gewenst en zalige kerstdagen.

Facebook, 22 december 2024