Zondagsmijmering: Over lichaamstaal

Eerder deze week ontboezemde schrijver dezer regels op facebook ‘Hadden we die verkiezingen verloren, dan lag ik nu aan een zwembad ergens in het zuiden. Een mens kan toch pech hebben hé. In de tuin teksten doornemen dan maar.’

Had een knipoog geholpen, een lachend gezichtje, een uitdrukkelijke waarschuwing deze mededeling niet te lezen als betreurde ik het feit dat mijn partij als grootste uit de kiesurne rolde?

De meesten reageerden zelf met een scheut uit het ironievat, dus dat zat wel snor (hier niet gebruikt in de betekenis ‘haargroei op de bovenlip’ maar als ‘goed, zoals het hoort’). Het bleek evenwel dat enigen der respondeerders aan de boodschap een ernst verleenden die er niet in mocht gezocht worden. Zo leek mij de reactie ‘onnozelaar, ga dan naar het zuiden’ niet meteen passend bij de beoogmerkte lichtvoetigheid van de geplaatste scherts.

Een der te weinig aangehaalde mankementen die sociale media kenmerken, betreft het gebrek aan toon, mimiek of lichaamstaal die de fysieke confrontatie wel biedt. Ze vormen een essentieel onderdeel van het in verbinding treden met anderen maar dat dus ten enenmale ontbreekt in de gegevensuitwisseling zoals ze plaatsvindt op de sociale media of ook via elektronisch verkeer.

Ter leniging van dat mankement werden emoticons uitgevonden maar die, hoezeer ze ook in getal uitbreiden - of net daarom - blijven qua informatieve waarde toch zeer achter op menselijke gelaatsuitdrukkingen of stemtimbre. Bij aardig wat van die gele symbooltjes bevroedt de doorsnee gebruiker amper wat ze bedoelen dan wel, welke evolutie ze doormaakten. Ik vernam deze week dat een duimpje () wordt beoordeeld als passief-agressief. Daar sta je dan als emoticongebruiker die de emoticonetiquette slechts zijdelings of met vertraging volgt.

Mijn geheugen is te zwak om soelaas te bieden maar wellicht gebruikte ik volgend voorbeeld al eerder. Mijn oprechte verontschuldiging dan aan de lezers dezer regels die zouden vaststellen dat ik in herhaling val. Laat de wetenschap dat hun geheugen die ener olifant gelijkt een meer dan compenserende troost bieden.

De zin ‘ik heb niet gezegd dat jij dik bent’ lijkt eenvoudig, eenduidig en weinig ruimte te bieden aan misverstand . Niets is evenwel minder waar.

‘IK heb niet gezegd dat jij dik bent, het was iemand anders.’
‘Ik heb NIET gezegd dat jij dik bent, ik zei iets anders.’
‘Ik heb niet GEZEGD dat jij dik bent, ik heb het gedacht.’
‘Ik heb niet gezegd dat JIJ dik bent, ik had het over iemand anders.’
‘Ik heb niet gezegd dat jij DIK bent, wel dat je groot bent.’
‘Ik heb niet gezegd dat jij dik BENT, wel dat je het was voor je dieet.’

Eén zin, zes betekenissen indien zonder verduidelijkende grimas of toonkleur gebezigd.

Het ontbreken van omkadering maakt sociale media, indien niet omzichtig gehanteerd, tot uitermate arm communicatiekanaal. Mocht iemand me in levende lijve de frase ‘onnozelaar, ga dan naar het zuiden’ in het gezicht smijten, dan zouden uitspraak, gelaat, kledij, lijfgeur wellicht volstaan om het betreffende personage aan betekenis te zien inboeten en om verder geen enkel belang aan de lompe uitlating te hechten. Zonder dat raamwerk neigt een mens er evenwel naar onheuse bejegeningen op sociale media onnodig ernstig te nemen.

Alleen belang hechten aan vriendelijk verwoorde boodschappen op dit medium, lijkt me dan ook zeer aanbevelenswaard als uit het voorgaande te trekken besluit. 

Facebook, 28 juli 2024