Zondagsmijmering: Over knarren (oude)

Behalve interesse voor dat fenomeen, heb ik erg weinig met communisme maar grootvader Prak was dus een Groninger en dat scheelt toch al wat.

Wie belang stelt in het taaie Oostgroningse communisme, koppig volgehouden in die na de val van de Muur elders in uiterste droefenis van alle hoop afgevallen heilsleer, leze ‘De Graanrepubliek’ van Frank Westerman. In de veenstreek in dat hoge noorden werd tegen de wereldstroom in naarstig ploeterend voortgebouwd aan de wereldrevolutie, althans in de plattelandsversie van de dagloners, zo gewild in de drukke oogstmaanden en zo overbodig, bijgevolg inkomensloos wanneer het boerenbedrijf in ruste vervalt. Je hoeft het historisch materialisme niet toegedaan zijn om van hun geschiedenis is het niet met sympathie dan toch zeker met begrip kennis te nemen.

Kleinzoon Peter Prak vertaalt grootvaders eertijdse sociale bewogenheid vandaag als trekpaard van de Knarrenhofjes. Nederland schuift te snel en te ver weg naar het veralgemeende gebruik van het Engels maar in het vinden van lekker bekkende eigentaalse namen voor nieuwe fenomenen, blijven ze ons stellig een dikke streep voor.

Knarrenhof staat voor een woonproject voor 55-plussers, een beetje naar het model van een modern begijnhof. Rond een gezamenlijke tuin en wat collectieve ruimtes bewonen de oude knarren - vandaar uiteraard de naam - eigen koopwoningen in gewenste persoonlijke beslotenheid. Prak heeft het over Noaberschap en je behoeft geen woordenboek Gronings-Nederlands om te vatten wat hij bedoelt.

Je kijkt er om naar de mensen die naast je wonen en daar lusten mensen wel pap van want ‘eenzaamheid is schadelijker voor de gezondheid dan roken’, weet Prak.

Kleinzoon Prak mag grootvaders bewogenheid geërfd hebben, het communistische geloof in de allesverzorgende overheid lijkt hij minder te delen.

Op de traditionele mantelzorg zit sleet. Kinderen, als die er al zijn, wonen ver weg van hun ouwelui en hebben het razend drukdrukdruk. Bij gebrek aan spontane hulp wordt de overheid geacht de klus te klaren met in strikte reglementen gegoten professionele hulp. Edoch, hoe meer beroep moet worden gedaan op vadertje staat, hoe hoger de belastingen en hoe langer de wachtlijsten.

Prak ziet het zo in zijn Knarrenhofjes: ‘Ze hebben hulp van de buren, dan doen ze geen beroep op de gemeente. Mensen in een sociaal actief netwerk blijven langer fit, ze zijn zeven jaar langer gezond’. Bij gebrek aan familie en buren gaan deze knarren hokken naast mensen die ook familie en buren moeten ontberen.

Voor zo’n communisme dat zich bevrijdt van de overheid, daarvoor wil ik die hogervermelde boon graag inzetten. Communisme zonder overheid(sdwang) zou je trouwens ook gewoon menslievend conservatisme kunnen noemen, snij ik dan maar een bocht scherp af.

Toverstokjes bestaan niet - er zijn meer kandidaten dan Knarrenhofjes dus… jawel, wachtlijsten - maar dat Knarrenverhaal trof me aangenaam.

Vanwaar die begijnhofnostalgie? Ik zag het levenslicht in de Turnhoutse Korte Begijnenstraat, uiteraard uitlopend op het begijnhof, dus kan ik het verhelpen?

De begijntjes zijn allemaal dood maar schrijf ze toch niet te snel af.

Geniet van uw zondag (ik vertrek nu spoorslags naar Kampenhout en Herent en sluit af in het eigen Antwerpen; nieuwjaarsreceptietijd)

Foto: Eentje uit de heel oude doos met de onvermijdelijke Lourdesgrot, uiteraard ook in dat Turnhoutse begijnhof.