Zondagsmijmering: Over elites

Zegt dat antwoord veel? Wellicht maar door de tijd willen de termen toch verkleuren.

Dat viel me zeer op tijdens mijn recente Amerika-uitstap die ons voerde naar plaatsen die geen toeristische folders halen. Politieke meetings in het godvergeten en godverlaten oord Flint bijvoorbeeld. Michael Moore documenteerde die sombere nederzetting en wat Moores aandacht trekt, straalt droefheid uit. Geen plaats voor een huwelijksreis, oordeelde een reisgenoot. Of juist wel, want je komt er je hotelkamer niet uit.

Daar in Flint sprak Trumps runningmate J.D. Vance, toen kandidaat vice-president, intussen verkozen in die functie en die wist dat hij flink van leer moest trekken want de county Genesee waarvan Flint de hoofdstad is, stemt traditioneel voor de Democraten, weliswaar steeds minder stellig. Kamala Harris zou ook nu eerste eindigen maar toch 6% lager dan Biden vorige keer. Vance klaarde een flink stuk van de klus.

J.D. Vance wordt door iedereen, hemzelf inbegrepen, rechts genoemd, conservatief ook. Ooit stond die term Conservatief voor elitair en progressief voor egalitair. Bij de start van het fenomeen Verenigde Staten eind 18e eeuw bepleitte de radicaal-democraat Thomas Jefferson voor directe volksdeelname maar waarschuwde Alexander Hamilton voor losgeslagen hordes die voor wanorde zouden zorgen, indien niet ingetoomd. Vervolgens kreeg hij van Jefferson en co. het verwijt het oude Britse aristocratische model, net buiten gekieperd door de succesvolle Amerikaanse Revolutionairen, via de achterdeur weer binnen te sluizen.

Democraat en egalitair Bill Clinton prees in zijn inaugurale speech als president Jefferson, Republikein en elitair Bush roemde toen hij voor het eerst als president sprak Hamiltons verdienste.

Het vaatje waaruit J.D. Vance tapte leek toch eerder van Jeffersoniaanse dan Hamiltoniaanse makelijk. ‘De elite’ moest bij Vance kop van jut spelen, ‘het volk’ werd bejubeld.

Niet alleen in Flint hingen de links/rechts-bordjes naar klassiek oordeel scheef. De culturele, academische, journalistieke en economische elite - die zich trouwens nooit elite zal noemen - trok de hele campagne door de linkse Kamala-kaart; de rechterzijde liet zich graag kennen als rebels, tegen de schenen schoppend en heilige huisjes omduwend.

Links zegt ongegeneerd paternalistisch beter dan ‘het volk’ te weten wat goed is voor de verworpenen der aarde; rechtse conservatieven bedienen zich even ongegeneerd van een discours waar oude revolutionairen zich in zouden herkennen.

Blijkbaar is steeds minder nog wat het lijkt. Links of rechts; zelfs die begrippen zijn niet meer wat ze geweest zijn.

Geniet vooral ongegeneerd van uw zondag.

Facebook, 10 november 2024