Zondagsmijmering: Over de eigen ogen

Neem nu nu. Biden, zo besloot ik gisterenavond de dag, zou als inspiratiebron dienen. Vannacht zorgde een projectiel dat ergens in Pennsylvania door het zwerk zoefde voor een andere bron van gemijmer, over de twee centimeter die een wereld van verschil maken bijvoorbeeld.

Zelfs deze rubriek zit in de greep van het duel Joe-Donald. Met een koppigheid die in de buurt komt van deze die Biden doet besluiten in de race te blijven, beslis ik bij deze me aan het oorspronkelijke plan te houden.

Dat gaat via Biden over de eigen ogen. Alle andere lichamelijke ongemak dat de Amerikaanse president treft ten spijt, lijken diens ogen beter te functioneren dan de mijne. De 16-jarige snaak die ik ooit was, moest op een bezoek bij de oogarts vernemen met een stel slechte ogen uitgerust te zijn. Voor die diagnose behoef je een derde want zelf wist ik uiteraard niet wat een mens van zijn ogen mag verwachten. De eigen ogen vormen natuurlijk de norm. Zij leren je tenslotte de wereld kennen.

Bij iedereen treedt vanaf een bepaalde afstand wazigheid op. Bij mij bleek dat dichter te zijn, dan mag verwacht worden. Gevolg: tocht naar de opticien, bril op de neus en bij het verlaten van de brillenwinkel een wereld die letterlijk weer en nu verder open ging. Met behulp van die twee glazen kon ik meer dan daarvoor mijn eigen ogen geloven.

Ogen geven een gevoel van zekerheid. De uitroep ‘ik kon mijn eigen ogen niet geloven’ past slechts bij uitermate buitenissige gebeurtenissen. Als we onze ogen niet mogen geloven, varen we blind, worden we onzeker omdat we, juist, de taal is gepolijst door het beleefde wedervaren van generaties, ‘in het duister tasten’.

Enkele dagen geleden werd me een filmpje onder de gebrilde ogen geschoven waarin de Amerikaanse president, daar is hij, Zelenski Poetin noemde. Ik kon mijn ogen niet geloven maar op een andere manier dan eertijds.

Tot voor kort zou ik weliswaar uitroepen dat ik mijn ogen niet kon geloven terwijl ik dat absoluut wel zou doen. Ik had het toch met mijn eigen ogen gezien. Straf, je zou het niet fantaseren, wat een vreemde situatie, enzovoort maar Biden heeft die vergissing wel degelijk begaan, ik zag de beelden met ondertiteling en hoorde de woorden (want onze oren vormen net als de ogen een set waarop we willen vertrouwen, ik schreef bijna ‘blind willen vertrouwen’; maak in deze mijmering naar voorkeur van het woord oog oor of omgekeerd).

Tot voor kort was dat dus zo.

Dat is nu anders. Ik zag het filmpje, geen discussie daarover, maar was het filmpje echt? Beetje bijdehandse kleuter kan vandaag beelden en geluid zo manipuleren dat ze niet te onderscheiden zijn van wat echt gebeurde of werd gezegd.

Er worden in filosofenkringen heelder wouden opgezet over het verschil tussen ‘zijn’ en ‘schijn’ maar doorgaans konden we in ons dagelijks leven wel min-of-meer vertrouwen op onze waarneming.

Niet langer. We worden gebeeldmanipuleerd waar we bij staan, letterlijk.

Komkom, filmpje van een grappenmaker, plaatste mijn brein Bidens pijnlijke verspreking bij de categorie ‘schijn’. Ik reageerde niet goedgelovig, door ervaring achterdochtig geworden koos ik voor het ongeloof. Argwaan voor wat de ogen zien, krijgt stilaan de overhand.

We varen steeds meer blind, tasten voortdurend in het duister, ongeloof wordt de norm bij gebrek aan houvast want niemand wil zich laten bedotten. Liever het risico lopen om het juiste af te wijzen dan om het foute te geloven, lijkt de beste aanpak. Liever argwaan dan goedgelovigheid, cynisme als de veiligste haven?

Thomas zou nu zelfs na het aanraken van de wonde blijven twijfelen. We zitten volop in het tijdvak van de Grote Twijfel.

Nu we onze eigen ogen als maar minder kunnen vertrouwen, gebruiken steeds meer mensen de schouders. Om ze op te halen.

Geniet toch van de zondagzon, geloof maar dat ze er hangt.

Facebook, 14 juli 2024