Zondagsmijmering: Met een gentleman in Moskou

Stapel, jawel, voor mij omvat het begrip boek een tastbare vorm bestaande uit gedrukt papier beschut door karton, uitgevoerd in diverse maten van stevigheid. U ziet op de begeleidende foto een illustratie daarvan.

Goed, terwijl hij zich een gezellig tussendoortje had veroorloofd (ik had een Aster Berkhof uit de spinnenwebben getrokken) lag op haar schoot wat dus bleek een ‘must read’ te zijn.

“Het is wel moeilijk Engels”, calculeerde ze mijn niet aan haar kennis van Shakespeares moerspraak tippend Engels handig in haar suggestie in. Maar, zo zette ze de bordjes weer gelijk, mijn voorsprong in de kennis van de Sovjetgeschiedenis zou wel iets goedmaken. Voelt u ook aan welke harmonie als een deken over onze woonkamer rust?

Betreffende aanrader wisselde intussen van schoot. Valt het Engels toch mee of onderschat ze mijn beheersing ervan, alleszins geniet ik zin na zin van ‘A gentleman in Moscow’ van ene Amor Towles, mij slechts bekend voor zo ver een binnenflap inzage biedt in iemands leven. Amor, wel gedurfde naamkeuze van mijnheer en mevrouw Towles sr. trouwens.

Hoofdfiguur Graaf Alexander Iljitsj Rostov was het geluk beschoren geboren te zijn in een welstellende adellijke Russische familie maar het lot trof hem midscheeps doordat hij als jongeman de Oktoberrevolutie zag uitbarsten. Het verhaal tot nu, 184 blz. gelezen hebbend en nog 311 te gaan, komt er op neer dat de aristocraat, houder van de Orde van Sint-Andries, lid van de Jockey Club, Meester van de Jacht, door een bolsjewieke rechtbank veroordeeld werd, niet tot verbanning naar Siberië of als mikpunt van een vuurpeleton maar tot levenslang huisarrest in het luxueuze Hotel Metropol in Moskou. Daar spelen de tot nu verteerde 184 zijden zich af.

Mail on Sunday schreef, in het Engels weliswaar: ‘Alles wat een roman moet zijn: charmant, geestig, poëtisch en genereus. Een echt genot’. Daar sluit ik me volgaarne bij aan.

Op blz. 135 mijmert de altijd de directe emoties de baas zijnde graaf - hij wacht op iemand in de lobby en de klok leert dat die al 15 minuten te laat is - “But then, the measure of fifteen minutes is entirely different for a man in step than for a man with nothing to do”. Mijn de Engelse taal niet onbeperkt beheersend brein las dat als “Maar de maatstaf van vijftien minuten is voor iemand die druk rondloopt heel anders dan voor iemand die in ledigheid verwijlt”. Ok, met die ‘man in step’ had ik het wat moeilijker maar we weten wel wat bedoeld wordt.

Mooi toch, die aristocratische trek om niet meteen te gaan veroordelen - zou ik doen; ‘waar blijft die toch zo lang!’ - maar de andere het voordeel van de twijfel te gunnen.

De passage deed me aan een anekdote uit mijn jeugd denken. “Wat ga je allemaal doen deze grote vakantie?”, vroeg mijn meester, zo heette dat toen, na het succesrijk afronden van weer een lagere schooljaar. “Me vervelen”, antwoordde ik. De leraar keek verbaasd op, zich toch wel wat gecomplimenteerd voelend. “Vervelen?” “Ja”, antwoordde ik met mijn brutale bek, “dan lijkt de vakantie langer te duren.” Ik kom duidelijk niet uit een aristocratisch nest waar het usance is op te voeden tot verregaande in achtname van de gevoelens van de gesprekspartner.

Het in aangehaalde passage beschreven fenomeen van de relativiteit van een klokketik, gaat verder dan een theoretische bespiegeling in een roman maar kan omgezet worden in praktisch nut.

Wanneer iemand u aanspreekt met de vraag of u een ogenblikje tijd hebt, is niet zozeer de u voorhanden staande tijdsspanne van belang als wel die van de aanspreker. Lummelt die wat verveeld door z’n dag of haast die zich snel van het vorige naar het volgende? Dat ‘ogenblikje’ betreft in het eerste geval een bijzonder ruime periode, in het tweede niet meer dan een oogwenk. Hou daar rekening mee, vooraleer uw beschikbaarheid bloot te geven.

Wil me nu verontschuldigen, ik begeef me nog even naar de lobby van Hotel Metropol vooraleer me vanmiddag te wagen aan de Vlaamse liederenschat.

Hou de leestip in het achterhoofd en geniet van uw zondag.

Facebook, 10 maart 2024