Zondagse mijmering: Over huidskleur

Bijzonder nieuws dat de voorpagina’s haalt, is dan weer slechts in die mate bijzonder dat het gewoon het andere nieuws dat zich aandient de duimen heeft doen leggen. Er is tenslotte altijd één en nooit meer dan één voorpagina die eens gevuld geen ruimte meer biedt voor andere opmerkelijkheden. Hetzelfde geldt uiteraard voor het fenomeen ‘eerste hoofdnieuws’ op radio en televisie. Op een nieuwsrijke dag komt wat op nieuwsarme dagen de voorpagina’s zou sieren en de nieuwsbulletins domineren niet verder dan een onaanzienlijk vermelding verstopt daar waar alleen de nieuwsmaniak zich nog begeeft.

Weken geleden maakte Joe Biden – dat is de Amerikaanse president, voor wie de oude man niet al te best zou weten te situeren – bekend wie hij zal voordragen als opvolger van Stephen Breyer en dat niet onbelangrijke nieuws haalde amper onze mediakolommen. Die 83-jarige knar Breyer vond het blijkbaar welletjes om nog langer als lid van het Amerikaanse Hooggerechtshof te functioneren. In 1994 benoemde Bill Clinton de toen 28 jaar jongere en dus bij zijn aanduiding luttele 55 jaartjes tellende Stephen tot rechter in dat gerenommeerd rechtscollege. Hij moest overigens het instituut niet verlaten want zo’n benoeming geldt, desgewenst, voor het leven. Maar dergelijke promoties moeten van een goedkeuringsstempel voorzien worden door de Senaat en daar beschikken Bidens Democraten over een flinterdunne meerderheid die na de aanstaande mid-termijnse stembusgang mogelijk voor de bijl gaat. Bleef taaie Breyer zich koppig vastklampen aan zijn hoge rechterstoel en het zou het Hogere behagen hem binnen een maand of zes tot Zich te roepen, dan werd het Biden mogelijk onmogelijk om een vervanger doorgedrukt te krijgen. Dat heeft Breyer dus ook begrepen en dus liet hij zich door het 79-jarige jonkie dat zich president van de leidende staat van de vrije wereld mag noemen, pramen om pensioen aan te vragen. Geef toe, mocht iedereen Breyer navolgen qua activering, de pensioenkassen zouden uitpuilen. We gunnen hem dus volgaarne zijn welverdiende rust.

Wacht even, u meent dat een en ander onze Vlaamse koude kledij maar zeer beperkt raakt? Vergis u toch niet te zeer, want zo’n grondwettelijke hoven worden bevolkt door figuren die meer invloed uitoefenen op het leven van de burger dan een bus vol parlementsleden. Zij bepalen hoe de grondwet moet worden beoordeeld en toegepast. En de wereld werd intussen een dorp dus doen en laten van Breyer en collega’s hoort u niet helemaal onberoerd te laten.

Deze week werd er trouwens ook één benoemd in ons Grondwettelijk Hof, hetgeen ook maar beperkte opmerkzaamheid wist uit te lokken. Laat ik u meedelen dat het een prima kerel betreft, want benoemd binnen het tegoed dat de partij die ik de mijne noem terzake ter beschikking staat.

Maar zijn Amerikaanse collega’s vangen doorgaans meer persaandacht, ook ten onzent. Herinner u de heisa toen Donald Trump nog raprap iemand benoemde om de zetel van de progressieve Ruth Bader Ginsburg te bezetten. Die kwam ter beschikking omdat Ginsburg op het door progressief Amerika zeer betreurde idee kwam om nog vooraleer Trump zijn stoel had verlaten het tijdelijke te laten voor wat het is. Trump haastte zich vervolgens als de jongeling die hij nog altijd meent te zijn om een vervangster aan te duiden in de persoon van Amy Coney Barret. Dat is een vrouw, en daar kon weinig tegen worden ingebracht, maar wel een met conservatieve inborst. Om op dat onwelgevallig feit commentaar te leveren werden Vlaamse redacties in verhoogde staat van paraatheid gebracht. Ginsburg was progressief en Barret conservatief, dus die vervanging viel niet onder wat ons journalistenheir pleegt te kwalificeren als ‘vooruitgang’.

Nu dus mocht Biden kiezen en die schoof Ketanji Brown Jackson naar voor. Ik weet niet in welke mate u reeds mensen mocht ontmoeten die luisteren naar de voornaam Ketanji? Kenny, Kenji desnoods, maar Ketanji? Het klinkt wat apart. De tijd dat Amerikanen luisterden naar wat we ooit typisch Amerikaanse namen noemden - ik denk aan John, Joe, Jimmy of Leonardo - is natuurlijk voorbij. Brown Jackson is bovendien een vrouw en dus zou John of Jimmy wat gek klinken. Het leven is niet gemakkelijk voor een jongen die Sue heet, dus geldt iets omgekeerd evengoed.

Maar ook Amerikaanse madammen heetten zelden Ketanji. Dit nieuw aanstaande lid van het Hooggerechtshof herkent zich wel in die aanspreking en wellicht vindt haar ons wat vreemd klinkende voornaam verklaring in het feit dat mevrouw Brown Jackson zich mag verheugen in een zwarte huidskleur. Ze wordt meteen ook de eerste zwarte vrouw in dat hoogste orgaan.

Let op, Brown Jackson is niet alleen zwart, ze is bovendien razend bekwaam. Haar curriculum vitae imponeert, in het bijzonder rekening houdend met haar niet als geprivilegieerd te beschouwen achtergrond. Brown Jackson lijkt een moderne versie van de American Dream die blijkbaar ook vandaag nog wel eens bewaarheid wil worden.

Maar Joe Biden, en dat viel toch op, verwees niet alleen naar haar juridische kwaliteiten – “een van de verstandigste juridische geesten van het land” - ook haar huidskleur bleek een argument. Bij zijn verkiezing had hij op zijn beloftenlijstje gezet een zwarte madam te zullen benoemen in dat orgaan mocht hem daartoe de kans vergund worden. Want, liet Biden nadrukkelijk optekenen, hij vermoedt dat zodoende veel zwarte Amerikanen zich beter kunnen vereenzelvigen met dat cruciale Amerikaanse instituut.

We naderen het einde van deze mijmering en dus moeten we besluiten trekken. We leren dat huidskleur aan gene zijde van de oceaan weer helemaal een factor van betekenis is geworden. Op het liberale ideaal waarbij geslacht, huidskleur of afkomst geen rol speelt maar alles gereduceerd wordt tot pure individuele meritocratie zit sleet in de States. Mensen willen goede rechters – en Brown Jackson is dat onbetwist – maar tevens iemand die ze herkennen als ‘één van ons’. Voor zwarte Amerikanen wint zo’n Hooggerechtshof blijkbaar aan betrouwbaarheid wanneer er iemand zetelt met hun tint. Huidskleur telt alleen voor racisten zei u? Niet dus.

Joe Biden is een progressief en toch valt hij voor die onterecht achterhaald beschouwde reflex om mensen te beoordelen op hun huidskleur. Zeg dus nooit dat de wereld rap en zwaar verandert. Soms blijft ze gewoon heel koppig gelijk, weze het dan in verrassende vormen en gesteund vanuit onverwachte hoek.

Ik weet niet of die vaststelling u pleziert dan wel bedroeft maar laat ze uw zondag in dat tweede geval zeker niet verkerven. Moge dit gele lentebloemetje daarbij helpen.

Verschenen op Facebook op 20 maart 2022.