Zondagse mijmering: Geschiedenislessen

Ook ik ben een wandelaar. Niet extreem - mijn gelijkmatige gemoedsgesteltenis verzet zich in alles tegen extremisme, al zullen sommigen het gewoon gemakzucht noemen - maar toch bovengemiddeld teen ik door stad of polder en geen kustlijn in het zicht of ik wil er langs wandelen.

Ik zal het maar gewoon zeggen zoals het is: begraafplaatsen dragen daarbij mijn bijzondere voorkeur weg. Die vormen vaste prik in elke bewoonde plaats, weze het stad of negorij, die mijn bewegingen kruist. Vorige week was het weer prijs en laten we Prijs in deze met grote P schrijven.

Ik heb het over de Eerste Begraafplaats van Athene (geopend 1837), een absolute aanrader durf ik stellen, zowaar, wat mij betreft, erg dicht aanschurkend bij de Arcropolis qua trekpleisterigheid. Père Lachaise is natuurlijk enig in z’n soort en koester niet de illusie Antwerpen bezocht te hebben wanneer u het Schoonselhof niet in de route opnam maar deze rustplaats waar je al meteen na binnentreden stoot op de tombes van Giorgos Papandreou, Melina Mercouri en een reeks orthodoxe patriarchen, als inleiding op de fin de fleur van onder marmeren tempels en klassiek aandoende beelden rustend verscheiden Griekenland mag - wat zeg ik, moet - gezien en bewonderd worden. Zo kom je Demis Roussos nog eens tegen.

Ook Sofia Afentaki ligt hier begraven. Deze adembenemende schoonheid die, bewonderd en begeerd door elke Atheense jongeman met een minimum aan pit, de hele stad in tranen stortte door eind 1873 het onderspit te delven voor het tuberculosespook, ligt sedert 1878 onder een haar bijzondere maar al-bij-al vergankelijke bestaan een zekere eeuwigheidswaarde verlenend sculptuur van een Griekse beeldhouwer waarmee het ook niet goed is afgelopen. Tik Yannoulis Chalepas in uw google-balk en u verneemt er meer over. Je struikelt hier over de Griekse tragedies. Het beeld, een eerder slapend dan overleden meisje uitbeeldend, kan u hieronder op de foto bewonderen.

Sofia was jong, te jong. Onder de meeste andere monumenten - bescheiden grafplaveien zijn zeldzaam daar op die Eerste Begraafplaats - huizen gebeenten aan wie het lot langer ondermaanse activiteiten toestond. Oude mensen dus.

Wat kenmerkt oude mensen, behoudens de wetenschap steeds dichter tegen het einde aan te schurken? Juist. Ze - ik mag het trouwens stilaan hebben over ‘we’ - weten het beter dan jongelui. Ze (we) denken dat niet alleen, dikwijls weten ze (we) het trouwens ook gewoon echt beter. Akkoord ze (we) kunnen ronduit hulpbehoevend genoemd worden bij zowat elke activiteit die te maken heeft met de huidige communicatiemedia. Maar wat wijsheid betreft, echte wijsheid die zo veel meer is dan een computervaardigheid, laten ze (we) het jonge grut het nakijken.

Ok, ze geloven het niet, net zo min als ze (we) het enkele decennia geleden zelf geloofden van hun (onze) grootouders. Zo gaat dat. Levenswijsheid leer je niet van zedenpreken, die doe je op door ervaring. Zo zit de mens nu eenmaal in elkaar en het ware mooi als oudere mensen dat zouden beseffen. Hun grijze levensjaren verliepen dan zeker ook gemoedelijker.

Gisteren luisterde ik op Klara naar de immer stijlvol presenterende Katelijne Boon die weer een Liefhebber ontving die zijn muzikale voorkeuren tussen 10 en 12 ontboezemt. Dit keer zat de psycho-analist Paul Verhaeghe naast haar op de praatstoel.

Uiteraard kon Oekraïne niet helemaal uitblijven. Hoe het toch komt dat we geen lessen trekken uit de geschiedenis klonk het alweer zo beschaafd uit Boons mond toen Guernica ter sprake kwam. Verhaeghe gaf er een geleerde uitleg over die me niet bijbleef.

Elke oma zou die vraag beter kunnen beantwoorden. Omdat jongelui hét pas leren nadat ze hét zelf hebben uitgeprobeerd, zou die wijze oma aan Katelijne vertellen. Wie meent dat generatie A+1 de stommiteiten van generatie A niet herhaalt omdat die voorgangers zo’n stommiteiten reeds begingen en er de prijs voor betaalden zodat generatie A+1 de goesting niet meer rest hetzelfde ook eens te beproeven, vermoedt wellicht ook dat geen zoon van een vader die ooit worstelde met een kater nog ooit te diep in het glas zou kijken. Wat een vergissing. Geschiedenis is geen leermeester, ervaring is dat (soms) wel.

Het is niet anders en zie er het voordeel van in want misschien is dat best een gelukkige zaak. Stel u voor dat we elke generatie wijzer werden, al tientallen, neen honderden mensengeslachten opeenvolgend, wat ware jong zijn dan vandaag tot een droeve en saaie bezigheid verworden.

Geniet van uw zondag en voor de Antwerpenaren: van 14 tot 16 uur kruipen Els en ik voor Radio Minerva in de huid van onvervalste presentatoren

Verschenen op Facebook op 13 maart 2022.