Vragen aan premier Michel na Merkel-bezoek aan Ankara

De premier leidde in met zijn verslag en na collega Stéphane Crusnière (PS) voerde ik het woord voor de N-VA-fractie.

“Dankuwel mevrouw de voorzitter, dankuwel mijnheer de eerste minister.

Voor wat het luik vluchtelingen betreft, heb ik toch een aantal vragen namens mijn fractie, naar aanleiding van de bijeenkomst van de Europese Raad.

Er werd op die Raad gesproken over de ‘operationele voorbereidingen voor de hervestiging vanuit de derde landen van mensen die internationale bescherming nodig hebben’. We kennen daarbij het belang voor de versterking van de buitengrenzen van de zogenaamde hotspots. Daar zijn wel een aantal belangrijke afspraken over gemaakt. Toch rijst de vraag in welke mate die hotspots vandaag ook en daadwerkelijk al ‘presteren’ om het zo maar uit te drukken, in welke mate er al een effect is op de toestand op het terrein.”

(In zijn antwoord later bevestigde de premier dat de eerste stappen zijn gezet maar dat er op nog veel praktische punten problemen op te lossen zijn. Het operationale kader is nog niet klaar.)

“Wat de financiële steun in de regio zelf betreft, staan wij natuurlijk volkomen achter het beleid zoals deze regering, en minister De Croo in het bijzonder, dat voert maar ik wil toch de vraag stellen of binnen Europa effectief vooruitgang werd geboekt in het vinden van voldoende financiële middelen en de verdeling van de lasten daarvan over de diverse schouders.

Ten tweede, het is vandaag nog in de media geweest, op welke manier denkt men binnen de Europese context iets te doen aan de logge structuren die het blijkbaar zeer moeilijk maken om de vele goeie wil om te zetten in daadwerkelijke steun ter plekke? Volgens sommige uitlatingen in de media heeft Europa nogal wat boter op het hoofd in het opleggen van zeer logge voorwaarden vooraleer er daadwerkelijk iets kan worden gedaan. Ik heb ook begrepen dat minister de Croo trouwens een initiatief heeft genomen om dat aan te kaarten.

Er is gesproken over de Dublinakkoorden. De Europese Commissie gaat er van uit dat het Schengen-systeem de komende maanden weer volledig kan gaan functioneren. Misschien toch de vraag of de premier hierover even optimistisch is, want dat lijkt toch ambitieus al hopen wij vanzelfsprekend dat dat lukt.

Het is uiteraard aan u om één en ander desgevallend te preciseren, maar ik meende bij u gehoord te hebben, ik citeer niet letterlijk, ‘met het oog op eventuele herzieningen van Dublin’. Mag ik u vragen wat u daarmee bedoelt en welke richting één en ander dan zou moeten uitgaan?

(De premier maakte in zijn repliek duidelijk dat veel landen de Dublin-akkoorden – die bepalen welk land de asielaanvraag moet behandelen – willen herzien en dat de evaluatie die voorzien was voor 2016 vervroegd wordt uitgevoerd. Maar, zo ging hij verder, het is zeker niet zo dat alle landen dezelfde richting uit willen. Als er geen beter akkoord mogelijk is, blijft deze regering het bestaande verdedigen.) 

We zitten niet in een soort op- en afbodonderhandeling in de bazaar van Istanbul

“Een laatste luik dat ik hier namens de fractie wil aansnijden bekommert ons zeer en dat is het Turkije-luik. U hebt daarnet gesproken over, letterlijk, een ‘sterke en franke dialoog’ met de regering van dat land. Het woord ‘frank’ heeft een bepaalde betekenis en ik heb het u graag horen gebruiken.

Uiteraard moeten wij zoveel mogelijk partners zoeken bij de landen in de regio, dat staat buiten kijf, maar we willen er toch voor waarschuwen dat we niet op een ander hellend vlak zouden terecht komen. De indruk bestaat dat sommige Europese verantwoordelijken zich dreigen te laten meeslepen in een interne Turkse agenda.

Ik wil er verder op wijzen, overbodig neem ik aan hier, dat er een heel harde electorale strijd gaande is in Turkije en dat elke beweging op dit ogenblik ook electoraal dreigt uitgebuit te worden, in het bijzonder door het Erdogan-regime.

Wij willen toch beklemtonen dat het niet kan dat de vluchtelingen zouden gebruikt worden als pasmunt op een diplomatiek schaakbord in een soort geef-en-neem-situatie. Ik wik en weeg mijn woorden maar er zijn toch een paar ongelukkige signalen uitgegaan van het bezoek van mevrouw Merkel aan Turkije het voorbije weekend. Men zou kunnen de indruk opdoen dat er een soort paniekreactie heerst bij bondskanselier Merkel omdat ze in eigen land op steeds meer weerstand stuit.

In elk geval zien wij in de gebeurtenissen zoals ze zich vandaan voordoen en in die zoektocht naar partnerschap zeker geen argumenten om bijvoorbeeld toetredingscriteria tot de EU op één of andere manier te gaan versoepelen. Op het vlak van mensenrechten, minderhedenrechten, vrijheid van meningsuiting en persvrijheid is er zeker geen vooruitgang te merken.

Er zijn ook geruchten als zou de bekendmaking van een vooruitgangsrapport over de besprekingen tussen EU en Turkije worden uitgesteld tot na de verkiezingen in Turkije. Ook dat zou een zeer ongelukkig signaal zijn.

Daarom wil ik van u toch nog eens in alle duidelijkheid vernemen dat de indruk dat we zitten in een soort op- en afbodonderhandeling in de bazaar van Istanbul fout is. De vluchtelingencrisis mag ons zeker niet tot meer soepelheid aanzetten bij de besprekingen met Turkije over een eventuele toetreding tot de EU.

Bedankt.

(De premier bevestigde dat Turkije het hoofdthema vormde van de Europese Raad. ‘Ik ben niet naïef’, voegde hij daar aan toe. Hij stelde vast: ‘Turkije zal altijd een buurland zijn en blijven dat bovendien strategisch gelegen is.’ Uiteraard, zo bevestigde premier Michel, heeft Turkije een eigen agenda, ‘ook electoraal, ook in de Koerdische kwestie’. Turkije houdt sleutels in handen in de vluchtelingencrisis en het veiligheidsdossier van de Syriëstrijders. Daarom pleit hij voor een politieke dialoog die ‘perfect lucide moet zijn, waarbij we onze bekommernissen en onze waarden verdedigen.’

Het zogenaamde akkoord met Turkije is volgens de premier eerder een vorm van engagement dan een vaste afspraak. Hij beseft dat het regime Erdogan de situatie van de vluchtelingen gebruikt om het thema van de EU-toetreding opnieuw op tafel te leggen. Over versoepelde visa-regels is geen beslissing genomen en de premier zegt daarin zeer terughoudend te zijn. Het Turkse pleidooi voor meer geld, daarvan heeft de Europese Raad akte genomen zonder engagementen.

Charles Michel voegde daar aan toe niet de advocaat van kanselier Angela Merkel te zijn maar dat haar pleidooi voor een herdynamiseren van de gesprekken met Turkije over EU-lidmaatschap ‘geen resultaatsverbintenis inhoudt’ en dat aan de nodige voorwaarden ‘verre van voldaan’ is.)

Gepubliceerd op 19 oktober 2015.

Foto: Premier Michel tijdens de commissie. 

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.