Tijd voor politiek met inhoud:

Kortom, los van de vraag of iemand er zelf voor kiest alleenstaand te blijven – dat zou bij jongeren een trend zijn – zorgt die situatie voor serieuze extra uitdagingen.

Collega Maurits Vande Reyde (Open VLD) zette vorige week een filmpje op sociale media waarin hij zich het lot van de alleenstaanden – singles zoals dat hipper klinkt – aantrekt. Mooi.

Daarin beweert hij in forse termen dat alleenstaanden gediscrimineerd worden, want ze ‘betalen in België nog steeds de hoogste belastingen’. Dat zou beginnen bij de belastingen op het loon. ‘Mensen die in een koppel zijn die krijgen een veel grotere belastingvrije som’ en ‘een korting per kind dat ze ten laste hebben’ en daarmee betalen koppels ‘gemiddeld ongeveer 35% belastingen op hun loon, voor singles is dat maar liefst 52%’. Voor singles zou het ‘absurd veel hoger zijn’ dan voor koppels.

Vervolgens noemt hij erfbelastingen, pensioenen, uitkeringen, verbruik waterfactuur… Reden: de overheid zou koppels en huwelijk als ideale en enige levensvorm verkiezen. Politiek en overheid zijn, volgens de collega, niet mee geëvolueerd met de tijdsgeest.

Klinkt allemaal vertrouwd maar hoe correct is het? Krijgen singles dan bijvoorbeeld geen korting per kind dat ze ten laste hebben? En aparte belastingvrije sommen?

Goed beleid steunt op het gebruik van juiste gegevens. Die forse communicatie over het fiscale onderdeel deed bij mij dus toch de wenkbrauwen fronsen. Gelukkig bestaat er een simulator van de FOD financiën om als scheidsrechter te dienen. Die rekent het gewoon uit voor alle gevallen die de belangstellende zich kan indenken.

U kan meteen naar het besluit verderop doorschuiven of eerst even deze noot (die ik tussen vierkante haakjes zet) kraken:

[Alleenstaanden betalen net dezelfde belastingen op hun loon als koppels (die natuurlijk wel maal twee) bij hetzelfde loon. De belastingvrije som is identiek (uiteraard bij een koppel weer maal twee). Ik deed de berekening voor drie loonniveau’s met een belastbaar jaarinkomen van respectievelijk 30000, 60000 en 90000 euro voor alleenstaande (dus 60000, 120000 en 180000 voor koppels die beiden gaan werken en in dezelfde loonschaal zitten). We kunnen nog talloze variaties bedenken maar op deze wijze vergelijken we appelen met appelen.

Zonder kinderen betalen ze identiek evenveel belastingen (koppels natuurlijk maal 2), op één aspect na: de BBSZ of bijzondere bijdrage sociale zekerheid. Bij een hoger inkomen betaalt een koppel dat maar één keer en dus niet dubbel zoveel als de alleenstaanden. Dat scheelt op maandbasis zo’n 50 euro. Bij een laag inkomen betalen alleenstaanden dan weer een schijntje personenbelastingen minder (18,3% tegenover 18,5%).

Het verschil zit elders, vooral in het wel of niet hebben van kinderen. Procentueel word je dan zelfs hoger belast als koppel. Een laag inkomen en 2 kinderen ten laste geeft voor een alleenstaande zowat 11% gemiddelde loonbelasting tegenover 16% voor koppels. Naargelang het loon hoger wordt, wordt die kloof wel steeds kleiner.

Ook de hoogte van het inkomen speelt uiteraard een grote rol. Een koppel met een hoog belastbaar inkomen komt aan een gemiddelde van 41% personenbelasting, een alleenstaande met gemiddeld inkomen betaalt 35% (in beide gevallen zonder kinderen) omdat het loon lager ligt.>

Ik reageerde bij collega Vande Reyde – rustig, zonder verwijten, hij antwoordde rustig en zonder verwijten, allemaal zoals het hoort – die vervolgens een tabel meegaf die ik hieronder plaats. Deze tabel bevestigt wat ik kon berekenen met de simulator van de overheid.

De slotsom:

1) In gelijke omstandigheden betalen alleenstaanden per kop dezelfde personenbelastingen als koppels

2) Het grote verschil zit in de hoogte van het inkomen (alleen of koppel, wie een hoger beroepsinkomen heeft, betaalt al snel veel meer belastingen)

3) Een tweede grote verschil betreft (het aantal) kinderen te laste

De moeilijke situatie waarin alleenstaanden sneller verzeilen, vloeit dus niet voort uit een belastingdiscriminatie (dat onderscheid in BBSZ moet er nog uit maar maakt geen gigantisch verschil) wel uit het feit dat ze de kosten van het leven alleen moeten dragen en die verhogen niet per definitie in verhouding met het aantal mensen. Een kamer verwarmen voor één, twee of vier maakt weinig verschil natuurlijk.

De vraag of de overheid alleenstaanden fiscaal moet bevoordelen om te compenseren voor hun levenssituatie, is een politieke. Vandaag staat de fiscus neutraal ten opzichte van alleenstaanden versus koppels.

De fiscus staat niet bekend als vriendelijk – zeker niet in ons hoog belaste land – maar koppelvriendelijk is ze niet, kindvriendelijk wel (een beetje).

(Laten we deze debatten voeren op basis van correcte cijfers. Daarom sta ik vanzelfsprekend open voor aanvullingen of eventuele correcties.)

Afbeelding: De tabel uit De Tijd. De door mij gekleurde rijen tonen aan dat er geen verschil is in belastingheffing tussen alleenstaanden en koppels. De hogere % hebben te maken met de vergelijking hier met de totale loonkost, dus het deel van de werkgever inbegrepen.

Facebook, 30 december 2024