Roman versus wereldconflict in de achtertuin

Roman versus wereldconflict in de achtertuin

Een leestip? ‘Zwarte Honden’ van Ian McEwan bijvoorbeeld. Boeiend én inspirerend in deze tijd van hijgerige gelijkhebberij naast ingetogen herdenken van de Groote Oorlog (vandaag 100 jaar geleden begonnen bij ons).

 

Oorlog is van alle tijden maar zeker ook van deze tijd. We worden dagelijks opgeschikt door bomaanslagen, raketaanvallen, massa-executies, verschrikkingen die de media met alle bloederige details op ons ochtendbord leggen. Steunbetuigingen, een stroom van commentaren en betogingen leren dat ‘ver-van-ons-bed’ hier niet past. Oorlog, het is niet zomaar iets van een eeuw geleden (vandaag dag op dag).

 

Parlementsleden worden al enkele weken ‘gebombardeerd’ (de beeldspraak is onkies maar passend) met propagandamails allerhande over het conflict in de Gaza. De Israëlische ambassade laat zowat geen dag voorbij gaan, de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) is even alert, allerhande private organisaties gooien er driftig communiqués bovenop. De propagandaslag woedt hevig.

 

Tussendoor valt er ook zo’n bericht binnen in de stijl van ‘en wat doet uw partij er aan?’. Als er zoveel burgers en kinderen vallen, dan past alleen verontwaardiging. Maar het morele vingertje dat sommigen intimiderend heffen, is er dan weer te veel aan.

 

Als je het N-VA-standpunt dan doorspeelt, volgt het ‘vis-noch-vlees’-verwijt. Ja, wij plaatsen ons in het Israëlisch-Palestijns conflict op het tweestaten-standpunt en blijven op de lijn van de internationale gemeenschap. Daarmee kiezen we niet eenzijdig genoeg blijkbaar, want de Waarheid, die tekent zich toch loepzuiver af, niet? Die indruk wekken de sociale media alleszins, want daar worden met verbazingwekkende stelligheid standpunten verkondigd die geen tegenspraak dulden ook al gaat de ene diametraal in tegen de andere.

 

Vreemd dat velen die nu forse standpunten vragen van ons nooit één mail moeite deden als het de bloederige vervolging van christenen door ISIS betreft, nooit één onvertogen woord uit hun mond lieten vallen over Boko Haram. Slachtpartijen elders in de wereld zetten dat belerende vingertje niet in beweging. Eenzijdigheid maakt morele verontwaardiging tot hypocrisie.

 

Is de ene dode dan toch minder waard dan de andere? Blijkbaar wel voor velen. Voor anderen is die ene dode dan weer juist méér waard. ‘Die van ons’ tellen het zwaarst door.

 

Eigen Interpretatie Eerst

 

Uiteraard grijpt de dood van een eigen kind meer aan dan dat ergens ver weg. Een artikel over een ongeval in de krant krijgt een heel andere dimensie als je het slachtoffer kent. Maar ‘die van ons’ moet in de propagandaslag die nu op alle niveaus gevoerd wordt heel breed geïnterpreteerd worden. Mensen die al een half leven geen stap meer zetten in een kerk, hebben het nu over ‘onze christenen’. Actieve verdedigers van het beleid van Israël blijken via die omweg eigenlijk vooral ‘hun’ Mohammed achter de hoek te willen treffen. Jammerklachten over het Palestijnse lot vanuit Arabische hoek klinken dan weer behoorlijk hypocriet als je weet dat de Palestijnen op weinig bondgenoten kunnen rekenen en op z’n best fungeren als wisselgeld voor duurdere transacties.

 


Wil ik hakken, dan kan het aantal spaanders wel eens onbeperkt zijn.


 

Het weerzinwekkende verhaal van een Antwerpse spoedarts die een 90-jarige weigert te helpen omdat ze joods is, veroorzaakt minder opwinding in de media dan het ‘n’-woord met krijt op de voordeur van een collega-journalist. Het degoutante optreden van een lokale Groene mandataris in Borgerhout, die zonder enige inspanning tot verificatie een verhaal rondstrooit over een discriminerende tandarts die patiënten ‘zomaar’ hun hoofddoek laat afzetten tijdens de behandeling, lokt op internet even walgelijke, van haat doortrokken reacties uit van zelfverklaarde strijders voor onze beschaving en goede smaak. Alom, Eigen Interpretatie Eerst of zelfs Eigen Interpretatie Alleen.

 

Bart De Wever deed een oproep om conflicten niet te importeren in onze eigen steden en gemeenten. Zijn waarschuwing is meer dan terecht, want eigenlijk is het al zo ver, zoals bovenstaande voorbeelden illustreren. Zou iedereen de dubbele oproep van Bart trouwens begrepen hebben? Voor de duidelijkheid hier dan maar even herhaald: ‘Het is vanuit intellectueel en menselijk oogpunt volstrekt ridicuul om de Joodse gemeenschap in ons land verantwoordelijk te stellen voor het oorlogsgeweld in het Midden-Oosten. Net zoals het volstrekt ridicuul is de moslimgemeenschap verantwoordelijk te stellen voor terreurdaden gepleegd door fundamentalisten.’ Gelezen, allemaal? Helemaal gelezen, allemaal?

 

Zwarte Honden

 

Gisterenavond sloeg ik ‘Zwarte honden’ van Ian McEwan dicht. De roman dateert al van 1992 maar viel pas nu op mijn leestafel. Enkele passages wil ik tegen de achtergrond van wat zich deze dagen afspeelt graag delen.

 

(blz. 83 in mijn uitgave, als June tegen haar man Bernard, naast insectenliefhebber op dat moment in zijn leven nog overtuigd communist, tijdens een echtelijke ruzie): ‘Je geeft helemaal niets om mensen uit de werkende klasse! Je praat nooit me ze. Je hebt geen idee wat voor mensen het zijn. Je verafschuwt ze. Je wilt ze alleen maar in nette rijtjes rangschikken, net als die verdomde insecten van je!.’

 

(blz.95 Isaiah Berlin wordt opgeroepen) ‘Als ik zeker weet, zegt hij, hoe de mensheid tot vrede gebracht kan worden, tot rechtvaardigheid, geluk en tomeloze creativiteit, welke prijs kan dan te hoog zijn? Wil ik hakken, dan kan het aantal spaanders wel eens onbeperkt zijn. Doordat ik weet wat ik weet zou ik mijn plicht verzaken als ik niet zou kunnen aanvaarden dat wellicht duizenden moeten sterven opdat miljoenen voor altijd gelukkig zijn.’

 

(blz. 178, Bernard wordt geconfronteerd – net na de oorlog – met een concreet oorlogsverhaal in een Frans dorpje): ‘Kennelijk had hij voordien niet nagedacht over wat oorlog eigenlijk was, en wat de prijs ervan was. Het was verdiept geweest in de finesses van zijn werk en had dat naar behoren willen doen, en verder dan oorlogsdoelen, overwinningen, statistieken van doden en van verwoestingen en de wederopbouw na de oorlog had hij niet gekeken. Dit was de eerste keer dat hij de omvang van de catastrofe gevoelsmatig ervoer: al die afzonderlijke, eenzame doden, al het daaruit voortvloeiende verdriet, net zo individueel als ondeelbaar, dat niet ter sprake kwam tijdens conferenties en ongenoemd bleef in krantekoppen en geschiedschrijving, maar zich geruisloos genesteld had in huizen, keukens, lege bedden en smartelijke herinneringen.’

 

(blz. 44, June over haar en Bernard in hun eerste huwelijksmaanden): ‘We konden ons niet vrijelijk overgeven aan wat er op dat moment bestond. In plaats daarvan wilden we bedenken hoe we andere mensen konden bevrijden, bedenken hoe ongelukkig zij wel niet waren. We gebruikten hun zieligheid om onze eigen zieligheid te maskeren, en onze zieligheid was ons onvermogen simpelweg het goede dat het leven ons bood te pakken en er blij mee te zijn.’

 

Het weer nodigt er toe uit. Lees een goed boek.

 

Geplaatst: maandag 4 augustus 2014 (kleine aanpssing 6 augustus)

 

FOTO: oorlog en boeken

 

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.

 

Labels