Reza Zarrab - De Iraanse nachtegaal

In het rijk van sultan Erdogan, leefde een zeldzame Iraanse nachtegaal waarvan men vertelde dat hij de mooiste sonates kende over alles wat glimt: goud, olie, steekpenningen, dure wagens en Turkse exportcijfers. De vermaardheid van het vogeltje was zo groot dat hij niet enkel - vanop zijn vergulde stokje - voor de hele hofhouding mocht zingen, maar als we het verhaal mogen geloven bij regelmaat de sultan en zijn familie persoonlijk verblijdde met zijn lied. Het moge niet verwonderen dat bij andere heersers de jaloezie groeide: ook zij verlangden de zangstonde van de nachtegaal te mogen bewonderen. En toen de nachtegaal op een dag zijn vleugels uitsloeg, raakte hij gevangen in hun netten en werd prompt in een kooitje opgesloten. De sultan was ontroostbaar en zichtbaar bezorgd, want het vogeltje had inmiddels ook de diepste geheimen over zijn gevolg in zijn repertoire opgenomen.

Uiteraard is dit niet het sprookje van Hans Christian Andersen, wel het verhaal van Reza Zarrab, een extravagante Iraans-Turkse goudhandelaar die met een knip van de vinger Iraanse olie in Turks goud en later Amerikaanse dollars veranderde. Het is echter niet de rol van een landgenoot in de zogenaamde “economische jihad” van Iran, die de Turkse bevolking aan haar beeldbuis kluistert. Wel de nachtegaal zelf die na anderhalf jaar gevangenschap heeft besloten om voor zijn nieuwe Amerikaanse meesters te zingen over de sultan in ruil voor zijn vrijheid.

Zarrab heeft het beklaagdenbankje ingeruild voor de getuigentribune in een proces tegen Mehmet Hakan Atilla, de adjunct-directeur van de Turkse staatsbank Halkbank. In essentie is het zijn nieuwe taak om Erdogan en de AKP te ontbloten voor de hele wereld. De autoritaire Turkse president liep al behoorlijk wat internationale imagoschade op met zijn despotische trekjes, maar hier loopt hij ook nog eens het gevaar om afgeschilderd te worden als een deloyale, corrupte oplichter en verre van het economische genie dat hij zichzelf en de bevolking steeds voorhield.

De autoritaire Turkse president loopt hier ook nog eens het gevaar om afgeschilderd te worden als een deloyale, corrupte oplichter.

Zarrab verdiende een fortuin met het omzeilen van het sanctieregime tegen Iran. Zelf schepte hij ooit graag op dat hij zo’n 200 ton Turks goud voor olie inruilde en hier $11.5 miljard aan verdiende. De Turkse leiders die publiekelijk de VS hielpen om Teheran de duimschroeven aan te draaien, lieten graag oogluikend betijen zolang er ook wat cash hun richting vloeide. In september 2013 besloot de Obama-administratie ook deze loophole te verzegelen. Het sluiten van dit achterdeurtje zou echter een significante krimp betekenen voor de Turkse exportcijfers. Hoe significant? Zarrab pochte zelf dat zijn activiteiten alleen de Turkse staatsschuld al met zo’n 15% had verlicht. Aanwijzingen voor de directe betrokkenheid van Erdogan zijn voorlopig nog indirect, maar de order was duidelijk: zijn economische wonder kon en mocht geen slechte cijfers neerleggen. Zarrab zou zijn zwendel moeten voortzetten, echter nu met meer dekmantels, waaronder de staatsbank Halkbank.

Zij die hopen dat Erdogan verzwakt uit dit proces zal komen zijn eraan voor de moeite: in eigen land heeft hij niet langer iets te vrezen. In 2013 toen Zarrab onvrijwillig de bal zelf aan het rollen bracht, wankelde zijn troon wel even, maar net zoals nu luidde het antwoord van Erdogan destijds: “het was Gülen”, verwijzend naar het hoofd van de beweging die volgens de Turkse overheid achter de mislukte staatsgreep van juli 2016 staat. De politiefunctionarissen en onderzoeksrechters die op de zaak waren gesprongen en het spoor naar ministers, hoge functionarissen, bankiers tot zelfs de zoon van Erdogan blootlegden, wachtten het lot van zovele AKP tegenstanders: de zuivering. De zaak belande in de doofpot, bestempeld als een poging tot staatsgreep door een door Gülen-geïnfiltreerd juridisch apparaat. Ook nu wordt de zaak in Turkije afgedaan als een Amerikaans-Gülenistisch complot: een directe aanval tegen Erdogan en het hele Turkse volk.

Voor ons is de zaak om twee redenen interessant: enerzijds is ze symptomatisch voor het verslechteren van de relaties tussen bondgenoten VS en Turkije en het groeiende Westerse isolement van het land. Anderzijds krijgen we mogelijk een antwoord op de vele vragen die rond de zaak van 2013 blijven hangen. Zarrab vormt de kroongetuige in het proces tegen president Erdogan en zijn partij, met zijn lied zullen we eindelijk weten hoe diep de corruptie en het verraad echt reiken.

Geplaatst op 4 december 2017. 

Foto: © Wikipedia

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.