Misschien was censuur niet het beste woord…

Misschien was censuur niet het beste woord…

Het Swinnen-debat

Fotograaf Eric Bracke reageert op het opiniestuk van Herman De Bode en mij over de afgelaste tentoonstelling van Johan Swinnen.

Na een erg aarzelende start groeide het affluiten van ‘Portrait imaginaire de la Flandre’ in de media dan toch uit tot ‘de zaak Swinnen’. Wie de pers een beetje volgt, heeft er zeker niet naast gekeken.

 

Terecht natuurlijk, die aandacht. Samen met Herman De Bode schreef ik voor De Morgen hierover een opiniestuk. Fotograaf Eric Bracke reageerde daar vandaag in diezelfde krant op onder de titel ‘Leve de autonomie van de kunstenaar!’, daarmee insinuerend dat wij die zouden willen inperken. Hij koppelt er nog een bedenking aan die al helemaal niets met de zaak noch met ons opiniestuk te maken heeft, dus die blijft hier nu onbesproken.

 

‘Als fotografen/kunstenaars geen zin hebben om mee te werken aan een project is dat hun goed recht’, vindt Bracke (die zijn stuk afsluit met de mededeling dat hij Johan Swinnen een bekwaam curator vindt). We kunnen Bracke gerust stellen, dat is inderdaad hun goed recht.

 

Maar doen ze dat omwille van de politieke overtuiging van het curator (niet omwille van de eventuele politieke inhoud van het project), dan mag, neen moet dat aangeklaagd worden. Dat is wat we deden.

 


Er is een woord dat hier helemaal past. Het wordt overigens voortdurend gebruikt, het ligt op het tipje van mijn tong, …


 

Volgens Bracke gebruikten we ten onrechte het woord ‘censuur’. Van overheidscensuur was inderdaad geen sprake. Achter de schermen gebeurden dingen die alles te maken hebben met ‘intimidatie’ en ‘mond snoeren’, maar dat weet Bracke wellicht niet, net zo min als het brede publiek. Voor wat formeel bekend is over deze zaak hadden we misschien een beter woord kunnen kiezen. ‘Heksenjacht’ bijvoorbeeld? Of ‘Berufsverbot’?

 

Neen, ook daarmee zitten we in de buurt maar er niet echt boenk op. Er is een woord dat hier helemaal past. Het wordt overigens voortdurend gebruikt, het ligt op het tipje van mijn tong, …

 

Oh, wacht even, ik heb het: ‘onverdraagzaam’. Ja, dat is het. ‘Intolerant’ voor wie die versie van het begrip verkiest. Dat we daar niet zijn opgekomen bij het schrijven van ons opiniestuk. Het lag wellicht te zeer voor de hand. Inderdaad, fotografen hebben het recht onverdraagzaam te zijn. Wij willen zo’n gedrag niet verbieden, het wel aan de kaak stellen en wie er zich aan schuldig maakt meteen het recht ontzeggen om anderen in de toekomst nog onverdraagzaamheid te verwijten.

 

Ik herschrijf dus onze slotparagraaf:

 

“Eens luisteren naar 'Talkin' John Birch Paranoid Blues' van de jonge Bob Dylan zou ook niet slecht zijn. Politieke paranoia is blijkbaar geen voorrecht van communistenvreters. Dylan dacht toen dat 'progressief' en 'onverdraagzaam' begrippen waren die elkaar uitsloten. Hij dwaalde.”

 

(7 maart 2014)

 

FOTO: Heksenjacht in Schiedam, dus voor alle duidelijkheid: de prent beeldt niet Johan Swinnen af.

Labels