Kiezen tussen Bert of Zuhal

Kiezen tussen Bert of Zuhal

Samenleven in Vlaanderen of versplinteren?

Dat de zogenaamde samenlevingsproblematiek de ‘witten’ plaatst tegen de ‘gekleurden’ is een analyse die bepaalde progressieven delen met uiterst-rechts. Alleen het andere verhaal kan naar oplossingen leiden.

Vorige week woonde ik een van die vele debatten naar aanleiding van 50 jaar migratie bij. Plaats van samenscholing: het Cultureel Centrum van Berchem, jawel weer in het goede oude Berchem. Het debat bracht nogal wat mensen op de been. In de goed gevulde zaal zat een zeer divers publiek, gemengd bleek en getaand, hoofddoekjes en donkere haren, oud en jong, man en vrouw, enfin van alles wat dus.

 

Op de debatzetels twee politici, drie commentatoren en een moderator of ook vier vrouwen en twee mannen of vijf mensen van wie de ouders niet hier zijn geboren en één ‘rasechte’ autochtoon, eigenlijk dus zes mensen die samen nadenken over hoe Vlaanderen er moet uitzien. Wie beweert dat de nieuwe Vlamingen niet actief aanwezig zijn in het maatschappelijk debat moet de mening toch nadrukkelijk beginnen herzien. Natuurlijk was dit thema er wel verantwoordelijk voor dat de verhoudingen zo uitgesproken naar de kant van de ‘nieuwkomers’ oversloeg. Debatten met nieuwe Vlamingen over bijvoorbeeld kernenergie of mobiliteit, zouden duidelijk maken dat het verzamelwoord ‘allochtoon’ meestal helemaal niets verzamelt.

 

Aan de zijde van de politici: Yasmine Kerbache (SP.A) en Zuhal Demir (N-VA). Kerbache is geboren in Algerije, maar speelt vandaag helemaal haar rol in de Vlaamse samenleving. Zuhal zag het licht in Genk en wie haar bezig ziet en hoort, stelt zich de vraag wat woorden als ‘nieuwkomer’ of ‘allochtoon’ moeten betekenen in haar geval. Zij bewijzen dat er geen limiet staat op de rol die nieuwe Vlamingen kunnen spelen. Kerbache is kabinetschef van Elio Di Rupo, Zuhal arbeidsrechtspecialiste van N-VA. Twee vrouwen die wel meer pijlen in de koker hebben zitten dan alleen die van ‘inburgering en integratie’.

 

Opletten voor rootisme

 

Zuhal kweet zich weer uitstekend van haar taak. Ze brengt een geloofwaardig verhaal van geslaagde integratie, waarbij ze het belang van het grijpen van de kansen die zich aanbieden nadrukkelijk durft beklemtonen. Ze zet zich ook af van dat zeurende negatieve beeld van de zielige allochtoon die dringend moet gered worden. Zuhal staat voor zelfzekerheid en positieve ingesteldheid en brengt haar verhaal dan bovendien nog met verve.

 

Die ene ‘witte’ deelnemer kwam ook rake dingen vertellen. Dat mag niet verbazen als je weet dat die Etienne Vermeersch heet. Die is intussen bijna 80 maar mentaal vlijmscherp bij dit soort gelegenheden. Alleen voor een moderator is het een pest zo iemand in het panel te hebben. Vermeersch deed zeker geen inspanningen om goedkoop in het gevlei te komen bij de multicultuursupporters in de zaal maar kon toch geregeld op positieve reacties rekenen. Hij sloot inhoudelijk trouwens haarnauw aan bij wat Zuhal vertelde.

 

Vermeersch vertelde van arme komaf te zijn maar dat hij zich dankzij het onderwijs intellectueel volledig kon ontplooien. Vandaag zou hij zeker ‘kansarm’ heten maar hij beklemtoont, ook vanuit zijn eigen ervaring, dat niet meekunnen in de samenleving geen noodlot moet zijn. Dat signaal zou natuurlijk krachtig en luid door onze samenleving moeten klinken: ook mensen met een minder geprivilegieerde achtergrond gaan niet gebukt onder het noodlot waaraan niet is te ontkomen. De terechte aandacht voor kansarmoede mag er niet toe leiden dat we mensen gaan inlepelen dat ze toch kansloos zijn en geen greep hebben op hun eigen leven, waardoor ze de neiging krijgen om de armen te laten zakken.  Mensen het zelfvertrouwen wegnemen is zowat de slechtste dienst die je hen kan bewijzen. Het discours van een bepaalde linkerzijde lijdt daaraan en dat is in de ware betekenis van het woord asociaal. Welke zin heeft een gelijke kansenbeleid als de mensen niet in hun kansen geloven?

 


De kloof situeert zich niet tussen autochtonen en allochtonen maar loopt tussen degenen die wel en degenen die Vlaanderen niet gemeenschappelijk willen opbouwen.


 

Vermeersch schoof naast geloof in eigen kunnen en het belang van onderwijs nog een derde kernelement naar voor: zijn afkeer voor kliekjes. Onze filosoof vindt het zogenaamde ‘rootisme’ (blijven vasthangen aan de etnische groep van afkomst als dé identiteitsgever) even afkeurenswaard als xenofobie (de afkeer voor het andere). Hij zei het niet met zoveel woorden maar eigenlijk zijn het twee versies van hetzelfde mensbeeld. Vermeersch kiest resoluut voor een gezamenlijk project en niet voor de versplintering.

 

Hij heeft natuurlijk overschot van gelijk en maakt mooi duidelijk waar de kloof echt ligt. Die situeert zich niet tussen autochtonen en allochtonen maar loopt tussen degenen die wel en degenen die Vlaanderen niet gemeenschappelijk willen opbouwen.

 

Wie deze week de interviews met Bert Anciaux (SP.A) las naar aanleiding van zijn doctoraatsverdediging, stelt vast dat hij en een bepaalde progressiviteit net zoals extreem-rechts kiest voor de niet-integratie, het cultiveren van een etnische opdeling van onze samenleving. Anciaux en co vinden dat een feest, uiterst rechts een angstbeeld – maar de klemtoon op de verschillen hebben ze gemeen. Die visie komt in essentie neer op de keuze voor een vorm van feitelijke apartheid en sluit mensen op in hun cultuur van afkomst.

 

Daar staat een andere kijk tegenover. Velen hebben een verschillende afkomst maar samen een gemeenschappelijke toekomst in Vlaanderen. Wordt Vlaanderen een lappendeken van etnisch bepaalde ‘kliekjes’ of een gemeenschappelijk project?

 

Bij de ‘witten’ zijn er mensen die kiezen voor het ene en anderen die kiezen voor de andere visie; net zoals dat bij de Vlamingen met wat meer kleur het geval is. Als het cliché klopt dat de scheidingslijn loopt tussen wit en gekleurd, zou ik aan de kant van Bert Anciaux moeten staan en niet aan die van Zuhal… wat absoluut niet het geval is.

 

P.S.: Lees het lange vraaggesprek met Zuhal Demir dat dit weekeinde in De Morgen verschijnt. Ze slaat spijkers met koppen over dit thema.

 

(14 maart 2014)

 

FOTO: Etienne Vermeersch hevig in debat (eigen foto)

Labels