Internationale politiek geen zaak voor Bond Zonder Naam

Ik schrijf wat hieronder volgt met grote spijt en zou wensen dat het anders was, maar…

Als lid van de commissie buitenlandse zaken kan ik mij weer storten op een oude liefde: de internationale politiek. Boeiend, alleszins, maar vooral zo anders dan de nationale politiek. We beseffen te weinig hoe klein de politieke tegenstellingen zijn binnen Vlaanderen. Onlangs woonde ik een conferentie bij van de OVSE (Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa) waar zich zo’n 150 parlementsleden konden uitspreken over de asielcrisis en het conflict Rusland/Oekraïne. Vooral de diepe regionale kloven, bijvoorbeeld tussen het oosten en westen van Europa, viel me daarbij heel erg op. Het grote verschil in gevoeligheden ook. De mentaliteitsgrens in Europa tussen noord en zuid bleek dan weer overduidelijk in de economische dossiers.

Het mag ons niet verbazen. Zelfs de zakdoek die België heet, herbergt twee democratieën. De tegenstellingen die op internationale fora heersen, zijn zoveel groter dan die op het nationale toneel, waar ze dan weer veel groter zijn dan binnen Vlaanderen. Daarom dat het Vlaams parlement wel eens op een makke parochieraad lijkt, het Belgische levendiger is en op Europees niveau zowat andere werelden op elkaar botsen. 

Die diepe cultuurverschillen zijn natuurlijk nog manifester op wereldschaal, daar zijn ze haast intergalactisch. Onlangs bezocht een Iraanse delegatie het Belgische parlement. Ik kwam binnen met mijn vrouwelijke medewerkster en meteen werd ons ingefluisterd dat zij straks bij het afscheid geen hand mocht geven aan de Iraanse heren. Zij niet, ik wel. En inderdaad, bij het buitengaan knikten die Iranezen wat verstrooid naar de vrouwelijke aanwezigen en schudden ze onze mannelijke handen stevig en vriendelijk. En wat gebeurt er als een delegatie van ons naar Iran gaat? Jawel, ook dan schudden mannen geen vrouwenhanden. Hier gelden dus de regels van de gasten, ginder die van de gast’heren’; m.a.w. onze normen zijn nooit van toepassing.

Jarenlange blootstelling aan Bond Zonder Naam-tegeltjes blijft niet zonder gevolgen

Want wij zijn empathisch. “Wie goed doet, goed ontmoet” klinkt zo’n regel die de opvoeding van velen onder ons heeft beheerst. Het bijbelse tafereel van het lammetje dat zich vleit in de warme en weke onderbuik van de soezende leeuw blijft ons inspireren. Jarenlange blootstelling aan Bond Zonder Naam-tegeltjes blijft niet zonder gevolgen.

Die “wie goed doet, goed ontmoet”-regel is zeker bruikbaar in interpersoonlijke betrekkingen (als je je maar bewust bent dat hij dikwijls wordt geschonden). In de politiek dient dat beginsel met meer terughoudendheid gehanteerd te worden maar tussen mensen die elkaar, letterlijk én figuurlijk, begrijpen, kan er wel wat mee gedaan worden.

Hoe ruimer het speelveld, hoe gevaarlijker het wordt om die regel als leidraad te gebruiken.  Right or wrong, my country. Realpolitik. Grote jongens weten al eeuwen hoe het echt werkt. Henry Kissinger is niet toevallig een Amerikaan van Duitse afkomst.

Op het internationale toneel gelden inderdaad andere regels. Empathie wordt daar doorgaans vertaald als zwakheid. Nationaal eigenbelang is de norm. Wie die waarheid negeert omdat die botst met het wensbeeld, eindigt doorgaans aan de kant van de verliezers. Vooral bij de linkerzijde bestaat er zo’n stroming die internationale politiek wil bedrijven op basis van hoge morele normen. Een bepaalde progressiviteit omarmt in de internationale politiek nadrukkelijk het waarden&normen-discours dat die zo graag belachelijk maakt als het binnenlands wordt gehanteerd. In feite maken die ‘idealisten’ zich schuldig aan een duidelijke vorm van eurocentrisch denken. Daarachter gaat een fundamenteel gebrek aan multicultureel aanvoelen schuil, want ze negeren de manier waarop in vele andere culturen machtspolitiek wordt bedreven.

We mogen ook in de internationale politiek onze eigen normen niet volledig opzij schuiven maar wanneer we die als ultieme maatstaf hanteren, krijgen degenen die zich daar weinig of niets aan gelegen laten altijd de overhand. En dan zijn die hooggestemde idealen toch weer het grootste slachtoffer van het onhandig hanteren ervan. Jammer, maar helaas. Onhandige empathie kan het inlevingsvermogen ernstig belemmeren. Wie echt empathisch wil handelen, negeert natuurlijk nooit de manier van denken van de andere kant, ook niet als die ons onwelgevallig is.

Verschenen op Doorbraak.be op 5 oktober 2015, hier geplaatst op 7 oktober 2015.

Foto: © Google Images 

TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.