'Ingrijpen om de pensioenen te redden'

Het straatprotest van de voorbije weken heeft de gemoederen zeer beroerd, zowel in de ene als in de andere richting. Ook in buurlanden reageren velen zeer terughoudend tegen aangekondigde veranderingen. Zelfs de linkse Italiaanse regering botst op breed syndicaal ongenoegen. We moeten er begrip voor opbrengen dat veranderingen ook altijd onzekerheid meebrengen en daar houdt de mens van nature niet van. De condition humaine is wat hij is.

We mogen absoluut niet doof blijven voor de bekommernissen van de Dorpsstraat. Als we echter tussen de regels horen verkondigen dat de regering haar beleid moet afstemmen op de eisen van het straatprotest, dan moeten we zeker in deze instelling de puntjes op de i zetten: hier in dit huis en nergens anders wordt een regering in haar beleid bevestigd of teruggefloten. Wij zijn de vertegenwoordigers van de enige soeverein in dit land en dat is de kiezer. Van dat basisbeginsel van de democratie mogen we geen duimbreed afwijken.

De aankondiging van een nieuw beleid zorgt altijd voor onzekerheid. De maatregelen moeten bovendien nog geconcretiseerd worden en zijn nu nog niet in detail becijferbaar. Daarvan maken valse profeten graag gebruik om onrust te zaaien. Dat is op zich al een goede reden om van deze regering te verlangen dat ze snel een zo groot mogelijke duidelijkheid verschaft. De behandeling van deze begroting en de programmawet zetten daarin een grote stap.

Op termijn financieel onhoudbaar

De oprechte bekommernissen van mensen over ‘langer werken’ en de ‘eerlijke verdeling van de lasten’ moeten ernstig genomen worden. We horen aan stakingspiketten de vraag: ‘waar is deze regering in godsnaam mee bezig?’. Ze hebben recht op een klaar antwoord. Laten we daarom toch maar eens duidelijk maken waar deze regering mee bezig is, want dat is vreemd genoeg nog te weinig gebeurd. Ook wat de pensioenplannen betreft.

De ‘Commissie Pensioenhervorming 2020/2040’ leverde een indrukwekkend document af en daarin lezen we letterlijk: ‘Bij ongewijzigd beleid is het pensioensysteem op termijn financieel niet houdbaar, strookt het niet meer met evoluties in de samenleving, en rijzen er problemen inzake sociale kwaliteit.’ Daarmee is de uitdaging klaar en duidelijk geschetst. Waar deze regering mee bezig is? Deze regering grijpt in om de pensioenen te redden, niets meer en niets minder.

Enkele basisgegevens maken voor iedereen duidelijk waar we vandaag staan. Momenteel kosten de pensioenen 10,6% van ons bruto binnenlands product, in 2060 dreigt dat te groeien naar meer dan 16%. Die gigantische stijging, anderhalf miljard per jaar in de huidige prijzen, zou betekenen dat er 5% van alle economisch gecreëerde waarde moet onttrokken worden aan andere bestedingen.

In de leeftijdscategorie 60-64 jaar werkt nog 18% der Belgen, terwijl dat voor de OESO-landen 42% is en voor Nederland zelfs 47%. De gemiddelde uitstapleeftijd, waarop we de werkplumjes aan de wilgen hangen, is 59 jaar bij ons, in de OESO 64 jaar, dus 5 jaar later.

In 1970 gingen we in doorsnee op 64,2 jaar met pensioen en was de levensverwachting 71 jaar; dat komt er op neer dat de mensen toen gemiddelde 6,8 jaar op pensioen waren. Vandaag is dat 22 jaar (59 jaar uitstappen, 81 jaar gemiddelde leeftijd). Daar komt bij dat er steeds minder actieven zijn per gepensioneerde, zodat de groeiende last of als maar minder schouders terecht komt.

Wie de indruk wekt dat in die omstandigheden geen inspanningen moeten geleverd worden door iedereen of dat alles bij het oude kan blijven, maakt zich schuldig aan onverantwoorde volksverlakkerij.

Want wat betekent dit concreet voor de mensen? Met ongewijzigd beleid moeten we tegen 2040 de belastingen op loon verhogen met 13% of de pensioenen verlagen met één derde. De rekening moet nu eenmaal betaald worden. Die basiswaarheid wordt te graag verstopt onder valse sloganistiek.

Monument van de verzorgingsstaat

Deze regering wil zich niet bij neerleggen bij de keuze tussen een enorme belastingverhoging enerzijds of een zware verlaging van de pensioenbedragen anderzijds. Wij willen deze keuze tussen de pest of de cholera niet maken. Wij voeren een beleid om ook binnen enkele jaren nog een betekenisvol pensioen voor alle gerechtigden te waarborgen. Het gaat om het in stand houden van een monument van onze sociale verzorgingsstaat. Dat is de fundamenteel sociale kern van dit beleid, wat er ook mag beweerd worden.

Deze regering werkt een pensioenbeleid uit dat op meerdere terreinen vernieuwend is:

• We werken op lange termijn en leggen onze horizon verder dan volgende verkiezingsdag. Die keuze wordt dan door critici misbruikt om bijvoorbeeld de valse indruk te wekken dat iedereen morgen tot 67 jaar zal moeten werken;
• We bouwen een puntensysteem uit dat structureel rekening zal houden met alle factoren die de betaalbaarheid van het stelsel bepalen;
• We werken verder – met eigen politieke keuzes weliswaar – op een stevige wetenschappelijke onderbouwing en laten het proces ook wetenschappelijk begeleiden.
• En deze regering kiest voor een geleidelijk pad. Zo krijgen we tien jaar de tijd om de arbeidsmarkt klaar te maken voor een nieuwe arbeidscultuur waar langer werken ook echt haalbaar wordt. Daar ligt de grote uitdaging voor de sociale partners en we rekenen op hun positieve inbreng daarbij.

De regering wordt bekritiseerd omdat de lasten bij die pensioenhervorming niet evenwichtig zouden verdeeld zijn. Critici zien alle heil in de jackpot die, niet gespeend van zin voor dramatiek, graag ‘rijkentax’ wordt genoemd.

Uiteraard is het zinvol op zoek te gaan naar een meer rechtvaardige én economisch meer doeltreffende belastingheffing, zoals N-VA trouwens al lang bepleit. Wat dat betreft lieten vorige regeringen, waar de zwaarste critici van vandaag deel van uitmaakten, geen fraaie erfenis na. Er zijn nogal wat gaten in de kaas te dichten. Welke van de fiscale wetten en afspraken die aanzetten tot te grote fiscale creativiteit bij grootverdieners zijn door deze regering ingevoerd? Daarop kreeg ik graag antwoord van de leden van de oppositie die hier de debatten volgen glimmend van het vet van de gesmolten boter die van hun hoofd druipt. Zij zijn niet eens te beroerd om zwaar in te hakken op de gevolgen van hun eigen regeringswerk. Il faut le faire. Enige terughoudendheid zou in deze meer dan gepast zijn.

Weg naar de hel geplaveid met goede voornemens

Laten we ons echter hoeden voor demagogie. Daar hebben we al genoeg staaltjes van gezien de jongste weken en dagen. We moeten de eerlijkheid hebben om toe te geven dat de zoektocht naar een belastingheffing die verder gaat dan het formuleren van edele gedachten, heel erg moeilijk is. Of we het graag hebben of niet; kapitaal is heel erg mobiel. Het kan niet de bedoeling zijn met even goed bedoelde als slecht uitgevoerde maatregelen de middenklasse weer eens te treffen. Ook in deze is de weg naar de hel geplaveid met goede voornemens.

Maar een goede taxshift die de lasten op arbeid kan verminderen, past helemaal in de N-VA-visie. Wij zijn daar uiteraard vragende partij voor, men leze er ons programma op na. Ten behoeve van slechte verstaanders: taxshift betekent in het Nederlands ‘belastingverschuiving’. Als de zoektocht naar een werkbare en rechtvaardige taxshift succes kent, gaat de opbrengst integraal naar het verminderen van andere belastingen, meer bepaald die op arbeid.

Wie de opbrengst van zo’n belastingverschuiving wil gebruiken om de steeds hoger oplopende en op niet zo lange termijn verstikkende pensioenrekening te dekken, maakt er een belastingverhoging van. De taxshift wordt dan een taxlift en daarop zeggen wij onomwonden ‘niet met ons’. Het zou waanzin zijn om het huidige overheidsbeslag van 54% nog verder op te drijven. Daar is geen ruimte voor.

Dat betekent dat de inspanningen die we allemaal moeten doen om ons pensioen te redden, onverminderd zullen blijven bestaan, taxshift of geen taxshift.

Het project van deze regering vraagt inspanningen maar biedt een perspectief dat die inspanningen waard is: ook morgen goede pensioenen kunnen waarborgen aan alle werknemers, ambtenaren en zelfstandigen. We moeten er voor zorgen dat de zware pensioenlast op een eerlijke en rechtvaardige manier wordt verdeeld tussen de generaties. Daar is deze regering mee bezig.

Ooit zei een politicus van een partij die nu in de oppositie het warm water aan het uitvinden is dat hij wist wat er moest gebeuren maar dat hij dan niet herverkozen zou worden. Hij en de zijnen hebben om die reden nagelaten te doen wat moest gedaan worden. Dit, collega’s, wordt aangeduid met de term ‘schuldig verzuim’.

Het was diezelfde politicus die in 2013 in de media verklaarde dat jongeren moeten beseffen dat ze niet op 65 jaar op pensioen zullen kunnen gaan. Nu ontbinden zijn partij- en geestesgenoten alle duivels omdat wij doen wat hij toen aankondigde en wat alle andere landen al langer uitvoeren. Omdat wij nu doen wat die politicus vorig jaar noodzakelijk vond, zouden we de bijl in de wortels van ons sociaal model drijven. Laten ons even ernstig blijven. Het thema is er belangrijk genoeg voor. 

Wij zeggen gewoon eerlijk waarvan wel ongeveer iedereen beseft dat het ook moet gebeuren: we zullen allemaal langer moeten werken om ons pensioenstelsel leefbaar te maken.  

Wij  weten ook wat we moeten doen maar wij doen het ook echt en nemen onze verantwoordelijkheid wel. Het oordeel van wie na ons komt zal terecht vernietigend zijn voor deze generatie politici als we ons gemakzuchtig van dat pad laten afdrijven.

Als wij dit niet doen, dan verschrompelt het pensioen. Dat is het antwoord op de vraag waar deze regering mee bezig is. Wij willen het pensioenstelsel redden en zijn heel erg vastbesloten daarbij onze verantwoordelijkheid te nemen. Honi soit qui mal y pense.

Laten we niet vergeten dat hier morgen nog mensen zullen leven, die ook recht hebben op onze solidariteit. Dat is waarmee wij met deze meerderheid bezig zijn.

Hier geplaatst op 18 december 2014.

 Foto: op het spreekgestoelte, met dank aan fotograaf Yoleen Van Camp

 TIP: Dankzij internet kunnen wij ook veel mensen bereiken buiten de klassieke media om. Help daarbij en deel dit artikel. Gewoon op de knop hieronder drukken.