Het naleven van de coronamaatregelen door de premier

Mevrouw de voorzitster, mijnheer de premier, vooreerst wil ik van deze gelegenheid gebruikmaken om even uw aandacht te vestigen op een uitspraak van collega Hugon van Ecolo daarnet. Ik heb haar uiteenzetting zeer op prijs gesteld, omdat ook zij heel erg aandringt op de invoering van een pandemiewet. Dat is van het allergrootste belang. Net vandaag heeft een politierechtbank een vonnis uitgesproken waarin wordt geoordeeld dat ministeriële besluiten geen basis zijn om bijvoorbeeld de mondmaskerplicht te handhaven. Dat is volgens mij een zeer ernstig signaal. Al meermals heb ik als Kamerlid in die zin waarschuwingen uitgesproken, maar die zijn wat in dovemansoren gevallen. Misschien kunnen het vonnis van die politierechter en de uitstekende uiteenzetting van onze collega van Ecolo tot enige spoed ter zake aanzetten, want wij willen natuurlijk geen chaos.

De discussie die zich daarstraks heeft ontsponnen, waarin u samen met uw collegaminister Vandenbroucke antwoordde, toont aan hoe moeilijk de communicatie verloopt in deze tijden, waarin wij heel veel vragen krijgen van de bevolking. Er ontstaan communicatieproblemen doordat er eerst enig enthousiasme wordt gewekt over de snelheid van de toediening van vaccins, maar vervolgens loopt er iets mis en dat leidt tot heel veel bezorgdheid. Ik meen dat dit ons tot bescheidenheid moet aanzetten, ook in de communicatie.

In dit verband wijs ik er ook op dat in de kerstperiode – de kalkoen zat al in de oven – plots nieuwe regels aan de orde werden gebracht omtrent 12-jarigen. Ook waren in de kerstperiode al mensen op reis vertrokken, toen beslist werd dat reizigers bij terugkomst in quarantaine moesten. De communicatie ter zake kwam laattijdig en dat is toch oorzaak van heel wat ongenoegen en onduidelijkheid.

Mijnheer de premier, communicatie omvat natuurlijk een breed spectrum. Als premier communiceert u eigenlijk altijd en in alle omstandigheden. Dat was ook vorige week op de digitale nieuwjaarsreceptie van uw partij het geval. U kent het oude gezegde: één beeld zegt meer dan duizend woorden. Welnu, uw partij heeft duizend woorden nodig gehad om één foto in de juiste context te plaatsen.

Nu zult u zeggen dat dat een gebeurtenis is, maar ik denk dat u dat niet mag onderschatten. Ik vraag u in eerste instantie om niet te onderschatten hoe dat is overgekomen bij alle mensen die de zware maatregelen al maandenlang moeten volgen, onder meer omdat u er hier – doorgaans terecht – met een strenge vinger op hebt gewezen dat er veel werd verwacht van de ploeg van 11 miljoen – tous ensemble – en dat wij dat samen zouden moeten doen. Dan dient u natuurlijk een extreme voorzichtigheid aan de dag te leggen in al uw doen en laten. Voor alle duidelijkheid, de storm waarin u terechtkwam vorig weekend naar aanleiding van – ik zal voorzichtig zijn – de indruk die gewekt is, heeft wonden geslagen, vooral ook bij mensen die heel – ik zal daar dadelijk nog op terugkomen – pijnlijke ervaringen hebben gehad naar aanleiding van de maatregelen die zijn genomen.

Ik zal milder zijn dan men op de sociale media is geweest voor u, mijnheer de eerste minister, want wij weten dat sociale media wel eens een versterker kunnen zijn, ook van de inhoud, wat niet altijd goed is voor het debat. Ik ben ervan overtuigd, mijnheer de eerste minister, maar ik zal u de vraag toch stellen en ook zelf een antwoord geven, maar u mag mij tegenspreken: bent u van mening dat u toen gezondheidsrisico's hebt genomen? Bent u van mening dat u onverantwoord gedrag hebt vertoond vanuit het oogpunt van het mogelijk oplopen van corona? U zult wellicht 'neen' antwoorden. Ik denk namelijk dat u geen risico's hebt genomen, ik denk dat u daar voorzichtig bent opgetreden. Het tegendeel zou nogal sterk zijn en van een extreme onvoorzichtigheid getuigen en daar verdenk ik u niet van.

Mijn tweede vraag is echter of u formeel de regels hebt overtreden, mijnheer de eerste minister. De toestand is immers dusdanig dat men ook met voorzichtig gedrag formele regels kan overtreden en het is op die formele regels dat de bevolking wordt aangesproken, niet altijd op het gezond verstand dat zij gebruikt.

Uw partij – uzelf hebt er niet veel of misschien zelfs niet over gecommuniceerd – heeft dan gezegd dat alles in professionele omstandigheden is verlopen, dat het werd opgenomen door een professionele ploeg en dat de afstanden werden gerespecteerd. Wellicht zijn de meeste maatregelen nageleefd, maar ik heb toch een aantal mensen gesproken die het ministerieel besluit kennen: hoe wankel de basis is, zoals ik zei, zij is er natuurlijk wel, dus wij moeten haar als uitgangspunt nemen. Ik weet niet wat u zo dadelijk zult antwoorden. Wij zouden er een feitenkwestie van kunnen maken, het zou voor de rechtbank kunnen komen, maar dat zal niet gebeuren. Ik wil hierover wel uw oordeel kennen, want er kan over worden getwijfeld of u de maatregelen allemaal zo strikt hebt nageleefd.

Ik moet u trouwens meegeven dat ik het ministerieel besluit heb herbekeken samen met mensen die dat beter begrijpen dan ik. Het ministerieel besluit is in het Belgisch Staatsblad immers verbrokkeld verschenen en moet dus bij elkaar worden gepuzzeld. De burger die daarin slaagt, is voor hogere zaken geroepen. Daarom ben ik naar de website gegaan die door de overheid ter beschikking wordt gesteld, zijnde www.infocoronavirus.be.

Ik zal een voorbeeld geven. Daarop lezen wij het volgende, ik citeer: "Indien je iemand bij je thuis uitnodigt, mag je maximum één knuffelcontact per gezin uitnodigen." Wanneer ik het ministerieel besluit daarnaast leg, dan lees ik dat ieder huishouden per lid maximaal één duurzaam nauw onderhouden contact per zes weken in huis of in een toeristische logeerwoning ontvangen. Dus per lid van het huishouden mag één nauw contact. Dat spoort niet helemaal met wat de bevolking altijd is voorgehouden. Ik herhaal dus dat ik bezorgd ben over de brave burger die in die bepalingen zijn weg moet vinden.

Mijnheer de eerste minister, daarom heb ik een laatste en derde vraag. Acht u dat u in die omstandigheden het risico had mogen lopen van het signaal dat onmiskenbaar is uitgegaan van de gebeurtenis het voorbije weekend? Bent u niet van oordeel dat u op die manier het risico hebt gelopen dat uw geloofwaardigheid als pleitbezorger van een strikte naleving van de regels schade zou oplopen?

De sociale media waren effectief ongenadig. Dat zijn de mensen die vandaag opmerken dat hun vader of hun moeder in 2020 is overleden en zij niet eens met alle kinderen aanwezig mochten zijn aan het sterfbed. Mijnheer de eerste minister, indien wat u hebt gedaan, in regel is, wat wij zo dadelijk zullen vernemen, dan is het heel vreemd te moeten vaststellen dat diezelfde regels die aanwezigheid aan het sterfbed onmogelijk hebben gemaakt. Het is het een of het is het ander.

Daarom zou ik u het volgende willen vragen.

Ten eerste, een woord van verontschuldiging tegenover de brede publieke opinie zou hier op zijn plaats zijn. U had dat eigenlijk al moeten doen. U hebt hier een uitstekende gelegenheid, om dat te doen.

Vroeger, toen wij te biechte gingen, moesten wij daarna penitentie doen. Wij moesten een weesgegroetje of zo bidden. U zal dat denkelijk niet doen. Ik zal u dat ook niet vragen. Misschien is het hier echter een mooie gelegenheid – ik stel dit in alle ernst, mijnheer de eerste minister – om van de commotie die is ontstaan en de emotionele schade die is berokkend bij de mensen die in heel moeilijke omstandigheden zaken hebben moeten doen die eigenlijk zelfs niet eens menselijk zijn, gebruik te maken om een geste te doen, door hier te verkondigen dat u – ik zal maar één zaak opnoemen, die geen revolutionaire toestanden inhoudt – inspanningen zal leveren, om ervoor te zorgen dat contacten van familieleden bij terminale patiënten op het allerlaatste van hun leven enigszins humaner kunnen plaatsvinden dan ze wellicht hier en daar hebben kunnen plaatsvinden?

Kunt u dat ene ding, hier en vandaag, aan ons beloven? Dan breien we nog een mooi einde aan een onverkwikkelijk moment.

-----------------------------------------------------------------------------------------

Mijnheer de eerste minister, u hebt nog acht minuten spreektijd. U hoeft ze niet te vullen. Het is trouwens altijd opvallend wanneer een minister precies ver over zijn spreektijd gaat, en we hebben daarvan al wat voorbeelden gehad, en wanneer hij of zij heel snel afrondt.

Ik ben het helemaal eens met alles Ook N-VA is pleitbezorger om het wetgevend werk te laten doorgaan. Vragen in commissie kunnen op een andere manier worden behandeld. Wij moeten ons ook niet uit de wereld terugtrekken. Anders dreigt het ivorentorensyndroom misschien nog meer dan nu al het geval is. Corona is evenmin een reden is om de parlementaire controle terug te schroeven. Ik ben het volledig met u eens. I

k geloof uw antwoorden dat u geen risico's hebt genomen en dat u de vraag hebt gesteld of alles coronaproof is verlopen, maar ik denk niet dat dit het geval was, of beter gezegd, er is daar zeker gerede twijfel.

Ik ben het volledig eens met uw antwoord, maar het was een halve minuut te kort. U stelt mij teleur. U hebt niet eens het gevoel gehad een verkeerde indruk te wekken bij het brede publiek en u hebt hier niet het staatsmanschap aan de dag gelegd door toe te geven dat u daar een verkeerde indruk hebt gewekt en u daarvoor te verontschuldigen. Was dat zo moeilijk? Ik vind dat vreemd. Er zijn echt wonden geslagen bij mensen. Dat had maar 15 seconden in beslag hoeven te nemen. Ik had gehoopt dat u in die laatste 15 seconden die kleine geste zou doen ten aanzien van mensen die het meest moeilijke moment van hun leven moeten meemaken, namelijk het overlijden van een geliefde.

Ik had gehoopt dat we er op die manier nog een mooi einde aan hadden kunnen breien. Het siert u niet dat u hier niet die geste hebt gedaan, dat u zich hiervoor niet hebt verontschuldigd, dat u niet zegt begrepen te hebben dat er zich inderdaad mensen in tragische omstandigheden hebben bevonden en aanstoot konden nemen aan de beelden van de toespraak en dat u zult zorgen dat er iets meer humaniteit mogelijk is. U stelt mij erg teleur.

Bekijk hier een fragment uit mijn tussenkomst. 

Interpellatie van 21 januari 2021
Foto: Belga