En politici, beslissen zij nog?

Gisteren schreef NRC dan weer dat de Nederlandse Raad van State het ‘kabinet en ook projectontwikkelend Nederland wat lucht (geeft) in stikstofdossier.’ ‘Dankzij de uitspraak is er minder risico dat allerlei bouw- en infrastructuurprojecten niet door kunnen gaan.’

Een brief van Europa doet ministers schrikken, een rechterlijke uitspraak geeft weer wat lucht. En de politici, beslissen die ook nog wat?

Enkele vaststellingen, los van het concrete stikstofdossier:

Vanaf de tweede helft van de negentiende eeuw vormde de nationale staat honderd jaar lang de succesrijke vormgever van die derde sfeer (lees: de regelende overheid). Vooral na afloop van de Tweede Wereldoorlog kreeg ze echter steeds meer concurrentie van supranationale structuren. Buurschap wordt burgerschap om te evolueren naar wereldburgerschap. Om die laatste stap te vergemakkelijken, holt de nationale wetgever het begrip nationaliteit uit, al dan niet in uitvoering van internationale verplichtingen, en beperken multinationale verdragen diens soevereine ruimte tot handelen met alle gevaren voor de democratie van dien.

Mooie, in hoogdravende maar algemene termen geformuleerde beginselen vinden hun neerslag in verdragen die verondersteld worden ons stuk voor stuk verder te voeren in de vaart naar het wereldwijde heil van eenieder. Trotse politici drummen om een voordelig plaatsje te vinden op de foto’s die bij de ondertekening daarvan veelvuldig worden getrokken.

Die verdragen vormen de basis die door idealisme gedreven rechters in (inter)nationale hoven vertalen naar concrete gedragsverplichtingen middels arresten die verre voorbij de oorspronkelijke bedoeling kunnen gaan. Veel burgers, ook die mee applaudisseerden bij de ondertekening, schrikken zich later een hoedje wanneer het besef inzinkt wat die verdragen in de praktijk betekenen. De ruimte voor le gouvernement des juges wordt een uitdijend speelveld. Politici zien bovendien de kans schoon om de paraplu open te trekken door de indruk te wekken nooit iets te maken gehad te hebben bij het leggen van die fond, hun brede glimlach op die foto’s die ze trots op hun sociale media deelden ten spijt.

Sfeer drie glijdt in belangrijke mate weg van de nationale staat naar een supranationaal niveau. Politici van alle pluimage blijken zo gewoon ook zelf nuttige idioten, behalve degenen die zich in die supranationale organen weten te wringen. Zij maneuvreren uitermate nuttig maar kunnen bezwaarlijk voor idioot versleten worden.

Verkozen politici verliezen gaandeweg hun beslissingsmacht ten voordele van experts, internationale verdragen, rechters, bureaucraten en zien hun rol verschrompelen tot het opvoeren van nummertjes op het podium terwijl de macht achter het gordijn wordt uitgeoefend waarna zij nog op een groen knopje moeten drukken ter formele bezegeling van de genomen beslissingen. De meeste politici begeleiden die tendens metgeestdriftig gekraai maar verkwijnen gaandeweg steeds verder in hun toenemende overbodigheid. (…)
 

Facebook, 6 april 2023