"Als Magnette de realiteit blijft ontkennen, dan wordt België onbestuurbaar"

 

Zijn woordvoerder, Bram Bombeek, was nieuws deze week. Dat is uitzonderlijk. De man stopt namelijk met politiek en wordt boer. Peter De Roover probeerde hem tevergeefs op andere gedachten te brengen. “Bram is een goede woordvoerder. Dat is deze week gebleken. Zie hoe hij zichzelf in de kranten heeft gekregen. (lacht) Ik ben met hem gaan eten om hem te overtuigen toch te blijven. Na het voorgerecht wist ik dat dat onbegonnen werk was. Hij was héél enthousiast over zijn nieuwe leven. Na het nagerecht stond ik op het punt om hem te volgen.”

U, boer worden?

U zou nog schrikken van mij. Ik maak mijn brood zelf, hoor. Dat moet zowat het enige zijn dat ik gemeen heb met Paul Magnette (PS). (lacht) Neen, in alle ernst: ik ga dat natuurlijk niet doen, ik ben de politiek niet beu.

“De politiek zit in een diepe malaise, wat leidt tot apathie en cynisme”, liet Bombeek noteren in Knack. Gaat u akkoord?

Dat is zeker een reëel gevaar. Ik moet ook opletten voor cynisme. Maar een malaise? (denkt na) Ik weet dat niet. Ik heb nooit anders geweten dan dat politici gezien worden als zakkenvullers en lamzakken. Dat is blijkbaar zo. Weet u wat mij vooral stoort? De sociale media. Elk debat daar leidt tot gore verwijten. De andersdenkende wordt de vijand. Dat is zó fout. Dat ben ik wel beu.

Zegt u dat ook in uw partij?

Zéker. U mag dat navragen. Links én rechts zijn daar schuldig aan.

Eén jaar geleden viel de regering-Michel I. Tóen is de huidige malaise begonnen. Hoe kijkt u daarop terug?

Dat waren stevige weken. Dat was drijven op adrenaline. (denkt na) Wij waren niet uit op de val van de regering. Dat zeg ik u in alle ernst. Maar dat Marrakesh-pact (internationaal migratiepact, red) was gewoon niet te slikken voor mijn partij.

 

“IK BEGRIJP DE VLD NIET. DIE PARTIJ DRIJFT HELEMAAL AF VAN HAAR IDEOLOGIE. PAARSGROEN IS ONAANVAARDBAAR IN VLAANDEREN.”

 

Waarom was dat een regeringscrisis waard?

Om inhoudelijke én politieke redenen. Ik vind een grens van een land belangrijk. Dat concept is helaas uitgehold door de jaren heen, vaak op manieren die pas jaren later zichtbaar werden. Dit pact zou ook leiden tot minder controle over de grenzen. En dan kom ik tot de politieke reden. Wij hebben in die vier jaar geregeld voorstellen ingetrokken, omdat een andere partner, meestal CD&V, dwars lag. Oké, dat kan gebeuren in een coalitie. Deze keer vonden wij iets onaanvaardbaar. Maar wat krijgen we dan te horen? Dat de andere partijen tóch doorgaan, desnoods met een wisselmeerderheid. Dan weet je dat je niet verder kan.

U wist dat de val het gevolg zou zijn van uw verzet?

Ik wist dat redelijk vroeg, ja. Je voelt zoiets aankomen. Dat was niet prettig. Ik wilde dat niet. De premier heeft nog een ernstige verzoeningspoging gedaan in de Kamer. Dat werd met veel gedoe afgeschoten door CD&V en VLD. Toen wist ik zeker dat de regering zou vallen.

Eerlijk: u wou toch gewoon vervroegde verkiezingen uitlokken?

(fel) Néén, dat is niet waar. Wij hebben Michel een uitweg geboden. Wij konden akkoord gaan met een onthouding.

Dat was een valse uitweg. De premier had in september al verklaard aan de Verenigde Naties dat België dat pact zou ondertekenen.

(pikt in) Maar dat was niet doorgesproken met de regering. De premier had voorzichtiger moeten zijn. Hij ging ervanuit dat België zou ondertekenen, omdat België áltijd ondertekent. Mijn partij hanteert een andere logica. Dat dossier is nóóit op het hoogste niveau afgeklopt, zijnde op de regeringstafel.

Vond u dat geen absurd debat? U moest een pact afbreken dat twee jaar lang mee onderhandeld werd door een partijgenoot, Theo Francken.

(droog) Wat is het gekke daaraan?

 

“WIJ ZIJN NIET BANG VAN DE OPPOSITIE. ALS DE REGERING 80 KILOMETER PER UUR RIJDT, EN VLAAMS BELANG 150 KILOMETER, DAN GAAN WIJ 120 KILOMETER RIJDEN.”

 

Wat ik zonet zei. Vindt u dat niet gek genoeg?

Neen. Wij hebben inderdaad dat pact mee onderhandeld. Daarna hebben we gekeken naar het eindresultaat. Dat bleek niet te verteren voor mijn partij. Dat is toch een logische gang van zaken?

U hebt héél lang gewacht om daar een zaak van te maken, tot in november.

Dat klopt. Daar valt iets voor te zeggen. De ommekeer in Oostenrijk was een belangrijk element voor mijn partij. Daarna kwamen ook andere landen in opstand. Ik zal u bekennen: als alle landen dat hadden getekend, dan hadden wij ons niet verzet.

Of als Vlaams Belang de lokale verkiezingen niet had gewonnen op 14 oktober?

Dat heeft geen rol gespeeld. Wij lopen VB niet achterna. Ik heb in heel die periode geen zin uitgesproken waar ik niet achter sta. En ik heb véél gesproken in die periode. (lacht)

Zeg dat wel. Waarom was u plots de grote partijwoordvoerder?

Ik ben fractieleider in de Kamer en dat debat vond voornamelijk hier plaats. Als iemand anders het woord had gevoerd, dan zou dat haast een belediging zijn voor mij. En gezien de voorzitter nooit is tussengekomen, moet ik die rol niet slecht gespeeld hebben.

Was u uzelf nooit beu gehoord?

Ik kijk nooit televisie, dat helpt. (lacht) Er zijn zware momenten geweest. Ik had dagen van twintig interviews. Had ik daar altijd zin in? Néén. Maar zwijgen was geen optie. Het was à la guerre comme à la guerre.

U zat ook in Van Gils & Gasten met televisiemaker Tom Lenaerts. Wat dacht u toen hij u toeriep dat u zich moest schamen?

Hoe makkelijk kan iemand de populist uithangen? Dát dacht ik. Dat was een ongelijke strijd: de aaibare BV tegenover de politicus. Gelukkig ben ik koel gebleven. Dat is één van mijn weinige kwaliteiten. Kristof Calvo (Groen) zat ook aan tafel. Hij is na de uitzending meteen naar huis getrokken. Ik ben blijven hangen in de coulissen. Ik heb Tom aangesproken op zijn woorden. Het viel me op dat hij al minder radicaal was.

 

“ALS MAGNETTE DE REALITEIT BLIJFT ONTKENNEN, DAN WORDT BELGIË ONBESTUURBAAR”

 

Welke wederdienst hebt u de partij gevraagd?

(blaast) Ik ben op late leeftijd de politiek ingestapt. Ik heb dertig jaar de ‘echte’ wereld meegemaakt. Ik was leraar economie in een Antwerpse school met veel allochtonen. Dat is mijn voordeel: ik hóef niets meer. Ik doe wat de partij mij opdraagt, op voorwaarde dat ik mij inhoudelijk kan vinden daarin. Ik ben geen huurling die eender wat uitkraamt.

Was u niet graag minister van Onderwijs geworden?

Dat zou zeker aantrekkelijk geweest zijn. Maar wie voor een federale lijst kiest, weet dat die kans klein wordt. Die vraag zou mij dan ook bijzonder verbaasd hebben.

Wat denkt een ex-leraar van het nieuws van deze week dat de kwaliteit van het Vlaamse onderwijs in dalende lijn zit?

Ik schrik daar niet van. Het tempo van de achteruitgang is wel alarmerend. (denkt na) Ik zal u zeggen wat het probleem is. De gedegen kwaliteit van het onderwijs is plotseling, en veel te makkelijk, ondergeschikt gemaakt aan de modieuze vernieuwingsdrang van enkele pedagogen. Het moet allemaal vooral prettig zijn. (op dreef) Waarom? Waarom mag studeren niet onprettig zijn? Waarom mogen we mensen geen inspanningen meer vragen? Het onderwijs zou een voorbeeld moeten nemen aan de sportwereld. Daar mogen wel nog inspanningen geleverd worden. Wellicht is dat daar ook niet altijd zo prettig, maar op de duur loont dat wel. Collega’s van vroeger zeggen mij dat ik het niet meer zou herkennen. En ik ben amper vijf jaar weg, hè.

U wijt dat aan de pedagogen?

(knikt) Én aan het verpuberen van de samenleving. Vroeger wou iemand van zeventien zich kleden zoals iemand van veertig. Men wou er volwassen uitzien. Vandaag wil iemand van veertig zich kleden zoals iemand van zeventien. Dat is een karikatuur met een grote grond van waarheid in.

Dit land zit nu één jaar zonder regering. Hoe verklaart u dat?

(denkt na) De twee leidende krachten van dit land vertellen inhoudelijk een totaal ander verhaal. Dat is de PS in Wallonië en de N-VA in Vlaanderen. Volgens mij kan je dat maar op één manier oplossen: het noorden en het zuiden moeten zelfbestuur krijgen. Dat betekent een fundamentele staatshervorming. Dat is de keuze waar de partijen vandaag voor staan: confederalisme of onbestuurbaarheid.

U vergeet de optie die op tafel ligt: paarsgroen.

(fijntjes) Ik denk niet dat de gemiddelde Vlaming veel voelt voor paarsgroen. En terecht. Ik ga meer zeggen: het paarsgroene recept is inbuvable in Vlaanderen. Onaanvaardbaar. Dat zou zelfs kiezersbedrog zijn.

Wat is het alternatief? U wil niet mee regeren, zegt Open VLD.

Wij willen wél beleid voeren. Maar ik zie niet in hoe dat kan met deze nota van Magnette. Ik begrijp daarom de VLD niet. Die partij drijft helemaal af van haar ideologie. Hebt u die teksten gelezen? Ik zie geen énkel recept dat de echte problemen van dit land aanpakt, met name de werkzaamheidsgraad, het begrotingstekort en de onzinnige staatsstructuren. Een paarsgroene regering zou heel slecht zijn voor Vlaanderen. Om het maar eens op flessen te trekken: de PS-kiezer zal verwend worden met het geld van de N-VA-kiezer.

Kan deze formatie uitlopen op het einde van België, denkt u?

Dat hangt van Magnette af. Als hij de realiteit blijft ontkennen, dan zal België onbestuurbaar worden. Als hij wil dat België overleeft, dan moet hij kiezen voor een fundamentele staatshervorming.

Koning Filip is maandag aan zet. Wat moet hij doen?

Als Magnette verder kan met paarsgroen, dan kan de koning bezwaarlijk neen zeggen. Wij zijn alvast niet bang van de oppositie. Ik krijg dan vaak de vraag hoe we het verschil gaan maken met VB. Wel, als de regering 80 kilometer per uur rijdt, en VB 150 kilometer, dan gaan wij 120 kilometer rijden. Wij gaan de moeilijke onderwerpen niet schuwen, maar we gaan ook niet te keer gaan zoals gekken.

Zou u geen goede partijvoorzitter zijn? Bart De Wever weet nog niet of hij volgend jaar kandidaat zal zijn.

(lacht) Een goede minister, een goede partijvoorzitter, wat gaat u nog verzinnen? (weer serieus) Ik lees die geruchten ook. Maar neen, dat is geen item voor mij. Ik denk zelfs dat dat een klotejob moet zijn. Ik zou liever boer worden dan voorzitter.

Kloppen de geruchten over een sluimerende tweestrijd tussen Francken en De Wever?

(zucht) Dat niet iedereen op elk punt dezelfde mening heeft, ga ik niet ontkennen. Het omgekeerde zou maar vreemd zijn. Maar die strijd is niet afgelijnd rondom twee figuren. Ik kan u verzekeren dat er geen twee clans zijn. Ik heb het einde van de VU meegemaakt. De toestand is niet vergelijken. Bovendien beseft iedereen dat een herhaling van dat scenario niet kan.

Maar de radicale koers van Francken zorgt wel voor onvrede?

(ontwijkend) Theo durft al eens een eigen sprint trekken. Maar heeft elke voetbalploeg geen goede buitenspeler nodig? Theo is een getalenteerd politicus, met een enorme drive en een eigen temperament.

Uw partij is op 26 mei een vierde van haar kiezers kwijt gespeeld. Was die nederlaag ook zo groot, als u niet uit de regering gestapt was?

Er zijn argumenten om daarop ja en neen te antwoorden. Maar ik zou in geen geval anders gehandeld hebben. De kiezer mag het oneens zijn met wat wij doen. De N-VA moet een aanbodpartij zijn. Wij mogen niet bang zijn om een stem te verliezen.

Dat er geen regering is, moet wel een feest zijn voor het parlement?

Dit biedt inderdaad opportuniteiten. De Kamer werkt hard door. Ik kan u vele voorbeelden geven. Valerie Van Peel: verjaring van seksuele misdrijven op minderjarigen. Jan Spooren: arbeidsmarktbeleid. Ik ben ook trots op mijn voorstel van deze week om de indexering van de partijfinanciering af te schaffen. Dat moet jaarlijks 758.000 euro opleveren. We gaan volgende week zien of dat een meerderheid haalt. (denkt na) Maar u gebruikt het woord feest en dat is goed gekozen. Een feest houdt een risico in, namelijk wakker worden met een kater. Politici delen graag geschenken uit. Dat is het gevaar van deze periode.

Zoals de uitbreiding van abortus en euthanasie?

Wij zijn daar niet blij mee. Dat wordt veel te onstuimig besproken. Weet u wat ook meespeelt? Maar liefst 96 van de 150 parlementsleden zijn nieuw. Dat is eigenlijk te veel. Die mensen willen zich bewijzen, nu er geen regering is. Maar ik waarschuw: onstuimigheid kan leiden tot grote katers.

Ik ga nog één vraag hernemen: wou u met uw verzet tegen het migratiepact vervroegde verkiezingen uitlokken?

Dat was niet onze drijfveer. Dat had wel het logisch gevolg moeten zijn van de val van de regering. De andere partijen wilden daar echter niet van weten.

Ik kan u moeilijk geloven.

Dat is uw goed recht. (lacht)

 

Interview in De Zondag van 8 december 2019.